تحلیل محتوایی و مقایسه ی تطبیقی در شروح نوشته شده بر غزل ۷۱ دیوان حافظ

حافظ در فرهنگ ایران جایگاهی بس والا دارد. ویژگی های سیاسی، اجتمایی، فرهنگی روزگار حافظ در نوعسخنوری وی و نیز مشرب عشق و مستی و نیز اندیشه های وحدت و شیوه های ملامتی در دیوان این شاعر عالیقدر موج می زند. حافظ با ایجاد سبک تلفیقی عاشقانه- عارفانه در غزل فارسی، در نقد فرد و اجتماع کوشیده است. چنانکه از قراین بر می آید حافظ ، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتمایی و فردی خود را بر شالوده ی عشق بنا نهاده واز «شرب مدام» سخن گفته است؛ به گونه ای که در باور او عشق، مهمترین موضوع هستی شنای، مبدا و معادشناسی، انسان شناسی و بزرگترین انگیزه برای تعالی آدمی است.در طول قرن های گذشته شارحان و مفسران بسیاری سعی در شرح غزل حافظ داشته اند و هر کدامبا رویکردی خاص به این امر مهم دست زده اند؛ اما همواره اختلافاتی فاحش میان برداشت شارحان از ابیات غزلیات حافظوجود دارد؛ به طوری که بی تردید جای پژوهشی درخور در باب آسیب شناسی شروح حافظ در تحقیقات ادبی و تاریخی خالی است.در ای مقایه ، سعی ما بر آن اس که شروح مختلف بر تنها یک غزل از دیعان حافظ ) غزل ۱۱ ( را بررسی کارده وشباه ها و اختلاف نظرهای شارحان را از تحلیل ای غزل به دس دهیم و آنهاا را باه روش تعصایفی تطبیقای باا -یکدیگر مقایسه کنیم. در شرح ابیات از شروح نعیسندگان بزرگی چعن یبدایحسای زریا کاعب ،هاروی ، رجاایی ،سعدی ، خرمشاهی ، زریاب خعیی ، مرتضعی ، معی ، انعری و غنای بهاره گرفتاه ایام . بارای هار یاک از ابیاات غازل ،تعضیحات نعیسندگان فعق را ذکر کردیم و در پایان هر بی مقایسه ای انجام دادیم و وجعه تشابه و تفارق شروح و دیدگاههای مختلف را درباره ی واژه ها و مصطلاحات ابیات و جهان بینی حافظ تبیی کرده ایم.

کلیدواژه ها:

دیوان حافظ ، غزل فارسی ، قرن هشتم ، شرح نویسی