بررسی مقایسه مزایا و معایب بهره برداری از آب زیر زمینی به روش چاهها و قنوات

قنات و چاه از جمله سازه های و روشهای متداول بهره برداری از منابع آب زیر زمینی می باشند. قنات یکی از شاهکاری نیاکان ما و سیستم مهندسی بسیار مناسبی برای بهره برداری از منابع آب زیر زمینی در گذشته بوده و در حال حاضر نیز به دلایل مختلف و در بعضی از نقاط هنوز بهترین روش بهره برداری می باشد. بهترین نمونه این نحوه بهره برداری را می توان در مناطق کوهپایه ای کشور نام برد که به علت سازگاری با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه استفاده از آب قنات یکی از بهترین راهکارهای تامین آب مورد نیاز می باشد. از سایر مزایای استفاده از قنات می توان به استفاده از نیروی ثقل جهت انتقال آب و عدم نیاز به انرژی و مراقبت شبانه روزی و ارزانی آب قنات و بومی بودن دانش فنی آن برشمرد . از طرف دیگر استفاده از چاههای د ردشتهای بزرگ امکان استفاده حداکثر از ضخامت لایه های آبدار و بهره برداری از منابع آب زیر زمینی در مواقع لزوم، کنترل میزان آبدهی با استفاده از تجهیزات، اختیاری بودن کار بهره برداری یا عدم بهره بردار از چاهها و عدم تخلیه مداوم آب زیر زمین و امکان نصب تجهیزات مربوط به کنترل آبکشی، در اختیار داشتن حداکثر آب در مواقع حداکثر نیاز آبیاری و امکان حفر وتجهیز و بهره بردار آسان و در م.دت زمان کم از چاه در حداقل مدت، امکان حفر چاه در مناطق هموار و امکان استفاده از آبهای زیر زمینی مرزی وساحلی که بدون استفاده از دسترس خارج می شود از جمله مزایای بهره بردار از طریق چاههای عمیق می باشد. بر اساس این بررسی مقایسه این دو روش بطور خلاصه به شرح زیر است . چاه و قنات هر دو روشی برای بهره برداری از ابهای زیر زمین می باشند وچون هدف نهایی تامین آب بیشتر از طریق حداکثر بهره برداری مجاز از منابع آب زیر زمینی مد نظر می باشد، بدین لحاظ مساله انتخاب فقط، یکی از دو سیست به دلیل برتری قاطع یکی بر دیگری نمی تواند مطرح باشد. بلکه لازم است با توجه به شرایط زمین شناسی و مشخصات سفره های آبدار وظرفیت ابدهی آنها و با در نظر گرفتن ضرورتهای فنی، محلی، فرهنگی و اقتصادی این دو روش توام با هم و یا هر گدام د رجای مناسب خود مورد استفاده قرار گیرد، تا بتوان به حداکثر افزایش کارایی از منابع آب زیر زمینی و نیز حداکثر حفاظت از آب این منابع دست یافت.

کلیدواژه ها:

قنات ، چاه ، دانش فنی بومی ، ضرورتهای محلی