تناسخ در اندیشه های فلسفی هندوئیسم

از جمله کارهای دشوار هند پژوهان، ذکر اصول مشترکی برای هندوئیسم است؛ اما اگر بتوان چند ویژگی مشترک رابین همه فرق و ادوار فکری این دین ذکر کنیم، بی تردید یکی از آنها تناسخ خواهد بود. اگرچه تناسخ به طور ویژه در هند مطرح بوده، اما در ادیان دیگر هم مشهود است؛ این اعتقاد احتمالا عقیدهای پیش آریایی است که بعدهامجال پیدا کرده و در کتابهای متاخر از وداها، به ویژه در اوپانیشادها و گیتا، مطرح شده است. غرض مقاله حاضربررسی تناسخ در متون مقدس هندوئیزم است و اینکه این مسأله همواره در تمام متون مقدس این دین وجودداشته است یا اینکه به مرور زمان به عنوان عقیده ای غالب درآمده است؟ در کتب مقدس هند، در مورد زندگی انسان پس از مرگ دیدگاه های مختلفی مطرح شده است که برخی شباهت زیادی با بهشت و دوزخ دارد؛ اما در نهایت و پس از گذشت زمانی چند، تناسخ به عنوان عقیده غالبی در مورد سرنوشت انسان پس از مرگ درآمد. درابتدا غالبا اینگونه بوده است که شخص پس از مرگ، زندگی را در بهشت یا در دوزخ سپری میکرد، اما بعدها این نیز اضافه شد که روح پس از مدت زمانی معین، دوباره در زمین در بدن دیگری زاده میشود و ثمره اعمال خود اعم از خوب و بد را در این زندگی و اگر چیزی باقی باشد در زندگی بعدی خواهد چشید. این چرخه همواره ادامه خواهدداشت تا زمانی که فرد به مکشا یا رهایی دست یابد.

کلیدواژه ها:

تناسخ ، هندوئیزم ، وداها ، اوپانیشادها ، گیتا ، مکشا