باز طراحی فضای شهری با تاکید بر الگوهای رفتاری شهروندان (مطالعه موردی: میدان فرهنگ تهران)

فضاهای شهری عنصر بسیار مهمی در ساختار شهری محسوب می شوند. این فضاها صحنه ای هستند که فعالیت های عمومی زندگی شهری در آن ها به وقوع می پیوندند و قادر هستند موقعیتی برای رشد خلاقیت به وجود آورده و محیطی تفریحی و سازنده در یک مجموعه شهری باشند تا زمینه ای را فراهم سازند که هر انسانی برای درک موقعیت خود به آن نیاز دارد. یکی از فاکتورها در رضایت مندی و خشنودی شهروندان از شهر و فضاهای شهری، ارتباط موثر فضاها و کاربری های مختلف با حالات و رفتارهای افراد می باشد. در این راستا نگرشی نو لازم است تا در رابطه با فضاهای شهری به توضیح روابط پرداخته و مدل هایی از واقعیت بسازد. در نتیجه پارادایم های جدیدی به نام روانشناسی محیطی و علوم رفتاری به کار آمدند که توجه عمومی را به سوی دیدگاهی در جهت انجام مطالعات انسانی در طراحی شهری منعطف ساختند. بر این اساس باید با شناخت مکانیسم های رفتاری شهروندان در محیط های کالبدی به شناسایی اصولی الگوهای رفتاری مراجعین فضا پرداخت تا فضاهایی چند عملکردی، منعطف و در عین حال پاسخگو به شهروندان، فراهم گردد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و به صورت کیفی با هدف باز طراحی فضای شهری توسط بهره گیری از الگوهای رفتاری استفاده کنندگان با تاکید بر موقعیت مکانی میدان فرهنگ در محله یوسف آباد تهران انجام گرفت و بر اساس برداشت های میدانی و ثبت رفتارها به روش مشاهده ساده، نتایجی حاصل شد که در چارچوب مفاهیم خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام (به عنوان مفاهیم کلیدی رفتارهای فضایی) مورد تحلیل قرار گرفت و الگوهایی به دست آمد که تاثیر متقابلی با مولفه های سازنده فضا (فرم-عملکرد-معنا) داشت و طراحی میدان فرهنگ بر پایه آن هاصورت گرفت.

کلیدواژه ها:

فضای شهری ، الگوهای رفتاری ، روانشناسی محیطی ، میدان فرهنگ