بررسی انواع روشهای تامین نور طبیعی در خانه های سنتی شهر یزد (نمونه موردی : ده خانه عصر قاجار)

نور طبیعی یکی از تاثیرگذارترین عوامل در ارزش فضایی می باشد که به عنوان غیرمادی ترین عنصر محسوس در طبیعتهمواره در معماری اسلامی ایران نیز حضور داشته و نشان از عالم قدسی و فضایی معنوی دارد. از این رو هنرمندان ایرانیهمواره کوشیده اند تا در انچه می آفرینند از نور به عنوان نماد و مظهری از وحدت الهی، حداکثر بهره را ببرند. اهمیت بهره گیریاز آن در معماری مسکونی ایرانی و شکل دهی به فضاهای زیستی از جایگاه ارزشمندی برخوردار است. در این مقاله سعی شدهتا ضمن مراجعه به اسناد مکتوب و مطالعه منابع کتابخانه ای، به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی و ارزیابی چگونگینورگیری خانه های سنتی ایران در دورهای خاص ار تاریخ پرداخته شود. بدین منظور 10 نمونه از خانه های دوره قاجار در شهریزد که به دلیل قرارگیری در بافت تاریخی شهر از ارزش معمارانه و شهرت عمومی بین مردم و متخصصان معماری برخورداربوده است، برگزیده و از منظر نوع عناصر نورگیری و میزان کاربرد هر یک از آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصلحاکی از آن است که از میان عناصر نورگیری رایج در خانه های مسکونی قاجاریه در یزد، در و پنجره مشبک بیشترین کاربرد راداشته است. و پس از آن به ترتیب پنجره زیرزمین، روزن، جامخانه و ارسی حداکثر نور طبیعی را تامین نموده اند. به علاوه آنکهحداکثر تعداد ارسی در جبهه شمال، حداکثر روزن ها در جبهه شرق و شمال، بیشترین تعداد در و پنجره مشبک در جبهه غرببوده و جبهه جنوب و غرب بیشترین تعداد پنجره زیرزمین را به خود اختصاص داده است. نتیجه دیگر آنکه بیشترین نورجنوب، شرق و غرب در خانه ها از طریق در و پنجره مشبک و بیشترین نور شمال توسط در و پنجره مشبک و همچنین پنجرهزیرزمین دریافت شده است.

کلیدواژه ها:

نور طبیعی ، عناصر نورگیری ، خانه های سنتی یزد ، دوره قاجار