جوهر مثالی حکمت و هنر اسلامی

آنچه پیداست بشریت همیشه برای دست یابی به منشی والاتر و برای رسیدن به سیر سلوکی بهتر در زندگی، همواره در پی سامان دادن افکار و تعصبات جوامع بوده و در این میان معماری دوران، مستقیما از تفکرات و عقاید برشی سرچشمه می گرفته چنانچه با بررسی، تحلیل و نقد آثار هر دوره، از غارنشینی تا معماری مدرن کنونی، می توان تا حدودی به بحران های جوامع بشری آن روزها دست یافت. معماری مذهبی اوج شکوفایی هنرمعماری و تجلی گاه قدرت و عظمت شریعت و مذهب هر قوم و قبیله ای بوده است که گاهاض مشترکات و بعضا تناقضاتی با هم داشته اند. در طول تاریخ، مسیحیت و اسلام، با مواضع مشترک در یکتا پرستی، کلیسا و مسجد را نماد عینیت بخشیدن به عقاید مذهبی شان می دانستند و می کوشیدند تا سرحد معماری اسلامی و مسیحی را در این بناها جلوه گره سازند. کلیسا و مسجد ساختار معماری و روانشناسی منحصر به فرد خود را دارند که هرکدام از آنها برای پیروان آن مکتب توضیحات و توجیهات مردمی- مذهبی خود را داراست. در بین ریز فضاهای این دو مکان، یکی از عناوین مشترک محراب ها هستند که در عضی از دست نوشته ها از آنها به مهرابه یاد شده است. تحلیل و بررسی شباهت ها و تفاوت های این عنصر معماری در دو دین متفاوت (اسلام- مسیحیت) چه از لحاظ کاربردی، پلاتی، قومی قبیله ای، ارتباطی، روانشناسی، موقعیتی و ... باعث روشنتر شدن هر چه بیشتر اهمیت و ظرافت های ادیان الهی در پرورش مومنین می شود. مکانی هک همیشه به عنوان قلب تپنده مساجد و کلیساها برای طراحان و سازندگان این بناها از ارزش و توجه بسزایی برخوردار بوده و نمودی از اوج توانایی هایشان در طول فرایند طراحی و ساخت بوده است. این نوشته گذریست بر ضرورت و روند شکل گیری و تغییرات محراب یا مهرابه از عهد کلیسا تا تولد اسلام و پرورش آن در مساجد.

کلیدواژه ها:

محراب ، مهرابه ، مراوه ، هخال ، مذبح