جایگاه دانش و فناوریهای بومی در مدیریت پایدار خاکهای زراعی

افزایش سریع جمعیت و کاربرد نسنجیده تکنولوزی تحولات زیادی را در نظام های بهره برداری و فرآیند تولید موجب شده است که فرسایش خاک یکی از تبعات منفی آن است. از هر هکتار زمین زراعی که 51 تن خاک هر ساله فرسایش می یابد. به طورمیانگین حدود 67 کیلوگرم نیتروژن، 42 کیلوگرم فسفات و 8 کیلوگرم پتاسیم از بین می رود. بنابراین لازم است که شیوه های کاربردی و عملی حفاظت خاک را بکار گیریم، دانش بومی یکی از این روشها ست. دانش بومی بخشی از سرمایه ملی و گنجینه ارزشمندی از روشها و ابزار زمان آزموده ای است که در توسعه پایدار کشاورزی بکار می آید. هدف کلی این پژوهش شناخت وتبیین داش بومی و فن آوریهای محلی در مدیریت پایدار خاک زراعی در اراضی کشاورزی حوزه شهرستان ایلام می باشد که با استفاده از روش اسنادی _ پیمایشی انجام گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که نظام دانش و فناوری بومیحفاظت خاک شالوده مدیرت پایدار خاکهای زراعی است و تلفیق آن با دانش رسمی ارتقای کارآئی دانش رسمی را نیز به دنبالخواهد داشت. با توجه به یافته های تحقیق، بها دادن به دانش بومی توسط مدیریت خدمات کشاورزی و ترویج و اشاعه روشهای سنتی حفاظت خاک مبتنی بر دانش بومی ، گردآوری مدون و مستندسازی دانش بومی و محلی حفاظت خاک، علمی کردن دانش محلی و بومی کردن دانش رسمی از طریق تلفیق این دو دانش و برگزاری کارگاههای آموزشی برای تبیین نقش دانش و فناوری بومی- محلی در حفاظت از خاک برای دست اندر کاران خدمات کشاورزی پیشنهاد می گردد .

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، دانش رسمی ، فرسایش خاک ، حفاظت خاک ، مدیریت پایدار خاک