ارزیابی کیفیت آب و خاک درکشاورزی

شوری یک مشکل در حال توسعه در خاک های کشاورزی است و یکی از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد بسیاریاز گیاهان زراعی بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک دنیاست. شور و سدیمی شدن خاکها مدتهای زیادی است کهیک مشکل جهانی است و هیچ قاره و اقلیمی عاری از خاکهای متاثر از شوری با منشا اولیه یا ثانویه نیست. آب آبیاریمی تواند یکی از عوامل مهم در شور شدن اراضی باشد، حتی آبهایی که مقدار نمک آنها بسیارکم است پس از مدتکوتاهی اثرات نامطلوبی روی خاک می گذارند. میزان تاثیرپذیری بستگی به خواص خاک، شرایط زهکشی،دانه بندی، قابلیت نفوذ آب در خاک و شرایط آب و هوایی و نزولات آسمانی دارد. علاوه بر غلظت املاح در آب آبیاریترکیب املاح نیز در نحوه و میزان شور شدن اراضی تحت آبیاری مهم بوده و نقش قابل ملاحظه ای دارند. شوری خاکهنگامی برای محصول زراعی ایجاد مشکل می کند که غلظت نمک های محلول خاک در ناحیه ریشه تا حدی بالا باشد کهمانع از رشد بهینه گیاه شود. از جمله دلایل اصلی آسیب نمک در گیاهان، عدم تعادل کاتیون ها و آنیون های ضروری وتغییر ظرفیت نگهداری آب و سمیت حاصل از غلظت زیاد یون های نمک است. افزایش شوری باعث افزایش جذب سدیمو کاهش جذب پتاسیم و کلسیم شده همچنین شوری زیاد موجب آسیب شدید به گیاهان شامل جلوگیری از رویش،تخریب سوخت و ساز، بافت مردگی و کاهش تولید و کیفیت می گردد. در این مقاله ضمن تشریح مفاهیم کفیت آب وخاک، به موضوعات اثرات شوری بر گیاه، شوری و مدیریت آبیاری در کشاورزی و اصلاح خاکهای شور و سدیمی اشاره وبه تبیین ارزیابی کیفیت آب و خاک در برنامه پایداری تولیدات کشاورزی پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

شوری ، سدیمی ، آبیاری ، سمیت ، تنش اسمزی