بررسی رفتار زهکش زیرزمینی ترانشه دار در خروج آب، بار شوری و نیترات در خاک های با بافت سنگین

پوشش دور زهکش با کاهش مقاومت ورودی آب به داخل لوله زهکش و جلوگیری از ورود ذرات فرسایش یافته خاک بهداخل لوله زهکش، نقش مهمی در عملکرد زهکش زیرزمینی دارد. در این پژوهش رفتار پوشش شن و ماسه در یک خاکبا بافت سنگین از نظر کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا مدل فیزیکی زهکش شامل یک مخزن با طولو عرض 300 و 60 سانتیمتر و ارتفاع یک متر ساخته شد. لوله زهکش از جنس پلی اتیلن و با قطر 10 سانتیمتر درترانشه شن و ماسه کارگذاری شد و مخزن با خاک از نوع بافت سنگین پر شد. کاشت گیاه برنج، عملیات کوددهی، نحوهاعمال آبیاری و زهکشی میان و پایانفصل مطابق با عرف اراضی شالیزاری انجام شد. در طول انجام زهکشی حجم زهآبخروجی و تراز بار آبی اندازهگیری شد. همچنین به منظور اندازه گیری مقدار املاح کل و بار نیترات خروجی، از زهآبزهکش نمونهبرداری شد. نتایج نشان داد که زهکشی زیرزمینی با پوشش شن و ماسه عملکرد خوبی در تخلیه آب موجوددر خاک های با بافت سنگین داشت به طوری که در اواسط زمان زهکشی، کاهش 96 درصدی تراز بارآبی در فاصله 140سانتیمتری از زهکش نسبت به زمان شروع زهکشی مشاهده شد. همچنین از نظر عملکرد کیفی زهکش، شاخص نمکخروجی زهکشی میان و پایان فصل نسبتا کم و به ترتیب 095 / 0 و - 13 / 0 به دست آمد.

کلیدواژه ها:

املاح کل ، بار آبی ، پوشش شن و ماسه ، ترانشه زیرزمینی