درآمدی بر نظریه های رفاه و تامین اجتماعی در ایران و جهان

رفاه و تأمین اجتماعی ایدهای است که بشر از ابتدای زندگی، قبل از این که جوامع شکل دولت- ملت به خود بگیرد آن را در ذهن داشته است. در دوران قدیم، این ایده بیشتر به صورت کمکهای خیرخواهانه و بر اساس مناسبتها و روزهای مقدس از سوی برخی افراد متمول و خیرخواه صورت عمل به خود می گرفت. به دنبال انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم در اروپا، افزایش مهاجرت مردم به شهرها، و رشد شهر نشینی، با آسیبهای اجتماعی فراوانی از جمله «فقر» و نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی دست به گریبان شد از این رو، دولتهای اروپایی مجبور شدند برای تأمین حداقلهای رفاه برای جوامع خویش برنامههایی را طرح ریزی نمایند. مجموعه این طرحها به عنوان برنامههای تأمین اجتماعی شهرت یافتند. با توجه به اهمیت روز افزون موضوع رفاه و تامین اجتماعی در زندگی ابناء بشر و توجه خاص دین مبین اسلام به امور رفاهی جامعه مسلمین، روز به روز بر اهمیت و مفهوم و کاربرد این واژگان در محافل علمی و حتی سیاستگذاریهای اجتماعی و فرهنگی جایگاه روز افزونی یافته است. این مهم باعث گردید با گسترش علوم انسانی به ویژه از قرن نوزدهم توجه به این موضوع برجستهتر وجدیترگردد. نظریه پردازانی همچون جرمی بنتام؛ سی. اس. پیگو؛ ویلفرد دو پارتو و جان راولز و اندیشمندان دهه های اخیر، دیدگاههای نظری و مفهومی متعددی را با توجه به قالب فکری و فرهنگی جوامع خویش مطرح نموده اند. در این مقاله تلاش میگردد با نگاه به بررسی دیدگاه های نظری این صاحبنظران، دیدگاههای رفاه و تامین اجتماعی در اسلام را نیز مورد بررسی قرار داده و به صورت موردی وضعی ت و جایگاه نظری این مفهوم را در ایران مورد بررسی و کنکاش قرار داد.

کلیدواژه ها:

رفاه ، تامین اجتماعی ، نظریههای رفاه ، امنیت اجتماعی ، عدالت ، اسلام