محاسبه و رسم نمودارهای پرتوافکنی (EXPOSURE CHARTS) برای متریالهای هوایی

در صنایع هوایی و هوافضا به علت حساسیت بالای قطعات، نیاز مبرم به انجام تستهای غیر مخرب بر روی قطعات می باشد، که رادیوگرافی یکی از مهمترین این تستها است. با توجه به گستردگی زیاد قطعات هوایی از نظر متریال (انواع کامپوزیت، آلومینیوم، منیزیم، فولاد و...) و ابعاد و اشکال پیچیده، نیاز به روشی داریم که مقادیر مناسب پرتودهی شامل KV (ولتاژ)، mA (جریان عبوری از فیلامان کاتد) و زمان پرتودهی را جهت انجام تست رادیوگرافی، به سهولت در اختیار پرتوکار قرار دهد. برای به دست آوردن این اطلاعات علمی ترین و عملی ترین روش، استفاده از نمودارهای پرتوافکنی (EXPOSURE CHARTS) می باشد. می باشد. این نمودارها در کتب و استانداردها ارائه شده اند، ولی هم از نظر تئوری (فاکتورهایی نظیر ولتاژ، منحنی ولتاژ، محدوده های تنظیم ولتاژ و جریانی که از دستگاه عبور می کند) و هم از نظر تجربی و عملی به این نتیجه می رسیم که نمودار پرتوافکنی بایستی برای هر دستگاه اشعه ایکس، مخصوص به خود آن مجموعه باشد. در ضمن شایان ذکر است بر اساس تئوری، برای استفاده مقادیر پرتوافکنی یک متریال برای متریالهای دیگر، با توجه به اینکه چگالی بسیار حائز اهمیت می باشد، از رابطه معادل سازی ضخامتها بر اساس چگالی (چگالی فلز */ چگالی فلز y* ضخامت فلز x= ضخامت فلز y) استفاده می شود، که در نتیجه ضخامت معادل دو متریال بدست می آید، ولی در عمل مشاهده شد که به طور مثال حتی برای آلومینیوم ریختگی و آلومینیوم کارشده که هم دانسیته هستند مقادیر پرتوافکنی تفاوت زیادی دارد و بنابرین طبق این روابط نمی توان با استفاده از نمودار پرتوافکنی یک متریال مشخص، مقادیر را برای دیگر متریالها بدست آورد، و تأکیدی بر این مدعاست که برای هر متریال، نمودار پرتوافکنی مخصوص همان متریال را باید بدست آورد. در این مقاله محاسبه ورسم نمودار پرتوافکنی برای فولاد به طور کامل ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

رادیوگرافی ، نمودارهای پرتوافکنی ، Exposure chart ، دانسیته رادیوگرافی