بودجه گرمایی و توازن گرمایی در دریاچه ارومیه

از آنجا که دریا ها، اقیانوس ها و دریاچه ها منابع رطوبتی و محل تشکیل سیستم های مختلف جوی هستند ، ویژگی گرمایی آب و ارتباط متقابل آن با دمای هوا در این امر حایز اهمیت می باشد. انرژی گرمایی در تغییرات دمای آب دریاچه موثر بوده و به تبع آن اکوسیستم منطقه مجاور و فعالیتهای انسانی اطراف منطقه نیز تحت تاثیر قرار میگیرند. برای استفادهی بهینه از منابع دریایی، حمل ونقل، حفاظت تاسیسات در برابر امواج و بهرهبرداری از انرژی آب داشتن اطلاعات کمی و کیفی از مشخصههای پهنهی آبی لازم و ضروری می باشد که یکی از پارامترهای مربوط بودجهی گرمایی است. دریاچهی ارومیه به عنوان وسیعترین دریاچه داخلی در کشور محسوب میگردد که در زمینهی ذخایر با ارزش آرتیما، خصوصیات زیست محیطی و صنعت توریسم وکشتیرانی دارای پتانسیل بالایی است. برخی از تحقیقات انجام شده در زمینه بودجه گرمایی عبارتند از : کارا (1999 ، (ضرایب شار گرمای نهان و محسوس و ضریب درگ را بر حسب سرعت باد و اختلاف دمای هوا- دریا بدست آورده که از دقت بالایی برخوردار بوده و قابل استفاده برای مناطق مختلف می باشد. همچنین به مقایسه محاسبه شارهای گرمایی و تنش باد (در دریای عربی) از طریق روابط ریاضی و استفاده از مدل های جوی- اقیانوسی با بکارگیری بویه ها و ماهواره ها پرداخته است که نتیجه بیانگر دقت فرمول ها برای محاسبه بودجه گرمایی می باشد. [1 .[فان و براون (2003 (به بررسی بودجه گرمایی برای خلیج کوچک بین طولهای جغرافیایی 71درجه و 18دقیقه و 71درجه و 6دقیقه غربی و عرضهای جغرافیایی 41درجه و 48دقیقه و 41درجه و 36دقیقه شمالی پرداختند که دراین تحقیق اثررودخانه ها نیز در نظر گرفته شده است همچنین مهرفر (1385 (به بررسی بودجه گرمایی خلیج گرگان پرداخته و هر یک از جملات را برای این دریاچه محاسبه نمود[3 .[هدف از اجرای این تحقیق تعیین تغییرات هر یک از پارامترهای موثر در توازن بودجه گرمایی دریاچهی ارومیه است. تغییرات تبخیر می تواند در ناپایداری ستون حرکت آب موثر باشد. از نتایج این تحقیق می توان به حرکات و تغییرات ناشی از تبادل گرمایی بین هوا و دریا در دریاچهی ارومیه پی برد. برای بررسی معادله بودجه گرمایی به آمار و اطلاعات مربوط به دمای هوا، دمای آب ، رطوبت نسبی، پوشش ابر عرض جغرافیایی در ایستگاههای مورد مطالعه نیاز است. اطلاعات اولیه از ادارات کل هواشناسی استانهای آذربایجان شرقی و غربی تهیه شد. اطلاعات جمع آوری شده پیوستگی لازم را نداشتند به همین علت 3 ایستگاه ارومیه، بناب و بندر شرفخانه که اطلاعات نسبتا کاملی داشتند برای تحقیق انتخاب شدند.