پایش خشکسالی در بخشی از استان خراسان رضوی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

خشکسالی و سیل خسارت بارترین پدیدههای طبیعی میباشند. لیکن پایش این پدیدهها با استفاده از سیستمهای مرسوم دشوار است. پراکنش اندک ایستگاههای هواشناسی در بسیاری از مناطق، پایش خشکسالی و سیل را دشوار میسازد. فنآوری سنجش از دور علیرغم عمر کوتاه خود، به همراه سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، توانایی کارآیی خود را در ارائه اطلاعات سودمند و به موقع دربارۀ هر دو پدیده سیل و خشکسالی به خوبی نشان داده است. در این مطالعه سعی گردید با استفاده از دو تصویر ماهوارههای لندست که یکی در سال کم باران و دیگری در سال مرطوب از منطقهای از استان خراسان اخذ شده بود بر اساس نمایۀ پوشش گیاهی NDVI به بررسی تأثیر خشکسالی بر محصولات زراعی منطقه پرداخته شود. در این تحقیق که از نرم افزار ادریسی نسخۀ 2 استفاده گردید ابتدا اراضی زراعی منطقه تفکیک و شناسایی گردید. سپس با محاسبۀ NDVI در محدودۀ زمینهای کشاورزی و طبقه بندی مقادیر این نمایه، درصد مساحت هر طبقه در یک تصویر به کل اراضی موجود در همان تصویر تعیین شد. بدین ترتیب این امکان فراهم شد که وضعیت کلی محصولات بین دو سال مذکور مقایسه گردد. نتایج به وضوح نشان داد که در سال 1987 (سال مرطوب) مقادیر NDVI به سمت مقادیر بین 5/0 تا 7/0 تمایل داشت در حالی که در سال 2001 (سال خشک) این مقادیر به سمت 1/0 تا 4/0 کشیده شد. این روش میتواند به عنوان مرحله مقدماتی در یک سیستم تصمیم گیری پشتیبانی خشکسالی و یا به منظور ایجاد بانک اطلاعاتی مقادیر NDVI از تصاویر سالهای گذشته به کار رود.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، خراسان رضوی ، سنجش از دور ، سیستم اطلاعات جغرافیایی