بررسی تنوع مورفولوژیکی برگ در درختان تبریزی (مطالعه موردی در استان های کرمانشاه و زنجان)

ازدیاد غیر جنسی صنوبر از طریق قلمه زدن و استفاده گسترده از آندر صنوبرکاری های کشور، سطح تنوع ژنتیکی این درختان ارزشمندرا تهدید می نماید. از این رو بررسی میزان تنوع ژنتیکی توده هایصنوبرکاری شده به منظور اتخاذ استراتژی حفاظت و توسعه، جهتمدیریت پایدار و استمرار تولید چوب امری ضروری به نظر می رسد.بر این اساس در تحقیق حاضر از میان توده های Populus nigraکشت شده در دو استان کرمانشاه و زنجان، با استفاده از 23 صفتمورفولوژیکی برگ، 12 توده از لحاظ وجود گوناگونی ژنتیکی موردبررسی قرار گرفتند. به منظور یکسان سازی شرایط محیطی، قلمه هادر قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار درمحل ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج کاشته شدند. اندازه گیری صفاتمورفولوژیکی در اواسط فصل رویش انجام شد و داده های حاصل بااستفاده از تجزیه واریانس، تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیهخوشه ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصله از تجزیه واریانس ازلحاظ اکثر صفات ، گوناگونی در سطح توده ها را آشکارکرد. نتایجتجزیه به مؤلفه های اصلی، صفات با وزن بیشتر در مؤلفه ها را معرفیکرد. در نهایت تجزیه خوشه ای توانست به خوبی توده های دو استانرا در گروه های مجزا و به صورت مشابه با روش تجزیه به مؤلفه هایاصلی تفکیک کند طوری که سطح تنوع ژنتیکی درختان استانزنجان بیشتر از درختان استان کرمانشاه ارزیابی شد. نتایج نشان دادکه صفات مورفولوژیکی در شرایط محیطی یکسان می توانندقرابت ها و تفاوت ها بین توده ها را آشکار کنند.

کلیدواژه ها:

صنوبر ، صفات مورفولوژیکی ، تنوع ژنتیکی ، خصوصیات برگ