روش های ساماندهی و مدیریت سیلاب در مناطق روستایی واقع در مصب رودخانه گرگانرود؛ نمونه مورد مطالعه: دهستان جعفر بای غربی روستای چارقلی

دهستان جعفر بای غربی و روستای چارقلی در منتهی الیه و مصب رودخانه گرگان رود واقع شده است. امروزه خطر برزو سیلاب های سالیانه در تمام روستاهای واقع در مصب رودخانه گرگانرود همانند: روستای چارقلی به صورت یک معضل، زندگی روستانشینان را تحت تاثیر قرار داده و سالانه اعتبار زیادی بابت رفع خسارات ناشی از سیلاب هزینه می شود. این روستا در فاصله 2/5 کیلومتری دریای خزر و در ارتفاع -23 متری از سطح آب های آزاد واقع شده و شیب عمومی آن کمتر از 1 درصد می باشد. سیلاب، روانگرایی و بالا آمدن آب دریای خزر از مهم ترین خطرات طبیعی موجود در محدوده روستای چارقلی به شمار می روند. عمده ترین عوامل بروز سیلاب سال های اخیر روستا را می توان ناشی از عوامل بیرونی و عوامل درونی عنوان کرد. تغییرات جوی و بروز سیلاب های شدید در حوضه بالایی سرشاخه های سرودخانه گرگانرود و عدم مهار آن، از بین رفتن پوشش جنگلی و گیاهی اراضی لسی بالادست حوضه در اثر استفاده بی رویه انسان، تخریب مراتع و جنگل ها و کاهش قدرت جذب و نگهداری آن، افزایش حجم رسوبزایی سرشاخه های گرگانرود و عدم ته نشینی آن در بالادست به دلیل شیب زیاد و ته نشینی آن در دهستان جعفر بای غربی از جمله مهم ترین عوامل بیرونی و نهشته شدن املاح و رسوبات رودخانه ای در بستر طی زمان، بالا آمدن آب دریای خزر که باعث کندتر شدن جریان آب رودخانه گرگان رود و افزایش حجم رسوب گذاری آن در بستر خود می گردد. ارتفاع کم دیواره های رودخانه و تعرض به بستر حریم طغیانی توسط مردم و عدم وجود دیوار ساحلی در کناره های رودخانه به خصوص در قسمت های مقعر و خمرود آن از جمله عوامل درونی موثر بر سیلاب روستای چارقلی می باشند. این مقاله به دنبال ارایه راهکارهای بهینه مقابله با مخاطرات طبیعی تهدیدکننده حیات روستا و محدوده پیرامونی و محدوده پیرامونی آن می باشد.

کلیدواژه ها:

مدیریت سیلاب ، رودخانه گرگان رود ، سیلاب ، روان گرایی ، بالا آمدن آب دریای خزر