نظریه نسبتهای سیال و سیستم واحد

مطالعه سیستمهای ساده فیزیکی از اواخر قرن نوزدهم متداول گردید و اصول اصلی آن با طرح تئوری عمومی سیستمها در سال 1986 توسط لودویگ وان برتالنفی در علوم مختلف و از جمله ژئومرفولوژی کاربرد یافت. یک سیستم مجموعه ای از اجزاء در نظرگرفته می شود که دارای روابط متقابل بوده و کنش و واکنش آنها غیر خطی است، این مجموعه سازمانی سلسله مراتبی را تشکیل می دهد که عبارت از کلیتی است که دارای ویژگیهائی متفاوت از اجزاء خود است. بر این اساس در بینش سیستمی هویت هر سیستم مرهون ساختار یاد شده در محدوده مرزهائی است که آنرا از سیستمهای مجاور تفکیک می کند. در ژئومرفولوژی نیزتئوریهای تعادلی و ناتعادلی (کیاس و کاتاستروفیسم ) با جزئیات دقیقی مورد توجه قرار گرفته اند. لیکن بایستی اذعان نمود کلیه این مباحثات و مناظرات در تشریح مکانیزم عملی سیستم ضمن کاربرد معادلات دیفرانسیل جزئی، معادلات آماری و ... اغلب ناکامبوده و به نظر می رسد بدلیل کثرت عوامل مرتبط با یک سیستم خاص هرگز قادر به ارزیابی تاثیر کنش و واکنش کلیه اجزاءمرتبط با آن نخواهند بود و اصولا مرز سیستم با ماهیت انتزاعی خود معرف هویت سیستم نیست بلکه این نسبتهای موجود بین اجزاء مختلف آن در سیستمی واحد است که این هویت را تعیین می کند، نسبتهائی که ماهیتی سیال، همساز و فراسیستمی دارندو بیش از تبعیت از مرز انتزاعی سیستم تابع فرایندهای کنترل، بازخوردها و اصول سایبرنتک هستند و علاوه بر ماده و انرژی کهطبق اصول ترمودینامیک با مقادیر ثابت تمامی فرایندهای دینامیک و استاتیک هستی را در کنترل دارند اطلاعات ونحوه تبادل آن بین اجزاء نقشی کلیدی را دراین خصوص ایفا می کند . در ژئومرفولوژی مطالعه و درک نسبتهای بحرانی می تواند مدیریت محیط، مخاطرات طبیعی و روند توسعه مدنیت را متحول سازد.

کلیدواژه ها:

تئوری عمومی سیستمها ، ترمودینامیک ، فراسیستم ، سایبرنتیک ، تناسبات ، نظریه اطلاعات ، آلومتری