توزیع ناموزون فرصتها و ضرورت برنامهریزی فضایی در مناطق محروم روستایی مطالعه موردی: استان کردستان

نگاهی به تجربه تاریخی فرایند توسعه در کشورهای توسعه یافته، به وضوح این امر را معلوم میسازد که توسعه روستایی بعنوان بنیان توسعه ملی، بایستی در اولویت برنامه ها و محور سیاستها قرار گیرد. بر همین اساس پژوهش حاضر با بهرهگیری از روشهای کمی سعی دارد با استفاده از منابع اسنادی و آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 5831 ، به سطحبندی توسعه و سنجش توزیع فرصتها در مناطق روستایی شهرستانهای استان کردستان بپردازد. بر همین مبنا بررسی حاضر قصد دارد تا میزان توسعه اجتماعی مناطق مورد مطالعه را در قالب 8 شاخص زیربنایی، آموزشی ، فرهنگی- مذهبی برای 404 روستا که از 3 شهرستان بصورت تصادفی بعنوان جامعه آماری انتخاب گردیدهاند با بهرهگیری از مدل تاپسیس و نرم افزارهای Excel و Spss با رویکردی توصیفی - تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. ارزیابی سطح توسعهیافتگی مناطق مورد پژوهش حاکی توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات و بدنبال آن توزیع نامتوازن فرصتهاست که منجر به ایجاد شکافی عمیق بین مناطق روستایی استان کردستان گردیده است. بطوری که در شاخصهای زیربنایی شهرستان مریوان با 0/53 دارای بیشترین توسعه روستایی و شهرستان بیجار با0/45 کمترین میزان توسعه را در بین مناطق روستایی استان به خود تخصیص دادهاند و در شاخصهای آموزشی روستاهای شهرستان قروه با0/71 توسعه یافته و شهرستان بیجار با 0/34 کمترین میزان توسعه را دارا بودهاند. همچنین در شاخصهای فرهنگی- مذهبیمناطق روستایی شهرستان کامیاران با 0/87 بسیار توسعهیافته و مناطق روستایی بیجار با0/10 کمترین میزان توسعه را داشتهاند. نتایج همچنین نشان میدهد محرومیت بالا به ترتیب در برخورداری از شاخصهای زیربنایی و سپس فرهنگی- مذهبی در مناطق روستایی استان کردستان بسیار مبرهن است و لذا نابرابری در میزان دسترسی به فرصتها در مناطق میطلبد که مسئولین امر در راستای تحقق عدالت اجتماعی، دسترسی یکسان به فرصتها و بهبود وضعیت مناطق محروم، ضمن بازنگری دقیق، جهت رفع نابرابریهای منطقهای، راهبرد برنامهریزی فضایی را در دستور کار خود قرار دهند.

کلیدواژه ها:

سطحبندی ، توسعه ، تاپسیس ، مناطق روستایی ، کردستان