تحلیل محتوایی و موضوعی مضامین اسطوره ای در حجاری های تخت جمشید

پژوهش حاضر به بررسی نقوش انسان های بالدار بر روی سنگ های تخت جمشید پرداخت. تا با پاسخ به سوال آیا همه حجاری های انسان بالدار دارای ظاهری مشترک هستند یا خیر انسان بالدار چه مفهومی دارد چراانسان بالدار در تخت جمشید با ظواهر و شکل های مختلف دیده می شود به تحلیل مضمون اساطیر و چرا انسان بالدار در کتیبه های تخت جمشید بسیار یافت شده بپردازد. روش تحقیق تحلیلی – تاریخی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای-اسنادی و از طریق مقالات اینترنتی معتبر، پایان نامه ها و کتاب هایی که در رابطه با اسطوره است، می باشد. یافته ها نشان داد که تعداد بال ها در تمام حجاری ها یکی نبوده و مفاهیم بال در انسان های بالدار در تخت جمشید باهم متفاوت است. نتایج نشان داد که اسطوره افسانه نیست و داستانی است به اعتبار محتوای خود که از وقایع بزرگ و انسان بالدار مفهومی اسطوره ای دارد؛ همانطور که در حجاری های پاسارگاد نقش انسان بالداری با 4 بال وجود دارد و حاکی از آنست که انسان بالدار کوروش بوده که بال ها نشانه ی اندیشه والای وی است. شیر بالدار با سر انسان درکاخ هدیش مبالغه هنر اشور با هخامنش بوده و نماد فر و هر به شکل حلقه ای بالدار نشان از نیروی پادشاهی که توانایی اسمانی داشته، سر مرد نشان از سن و بزرگی، دست نشانه یاد اهورا بودن و حلقه در دست نشانه پایبند بودن به عهد و پیمان است. بال ها گویای پیشرفت و سربلندی که هر بال سه بخش دارد که بیان کننده ی گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک است. دایره میانی بال ها گویای روزگار بی پایان و در عمل، زندگی روی دایره است که در دنیا متوجه انسان و در جهان دیگر پاداش و جزای آن است. دامن برای زیر افکندن بدی ها و دو رشته اویخته برای مینوی بد و مینوی خوب که ممکن است در اندیشه انسان ظاهر شود. همچنین انسان بالدار با بدن گاو که در حجاری های دروازه ی ملل دیده می شود مفهوم نگهبان معابد و کاخ های حکومتی در ان دوره بوده و نماد فر و هر در حجاری های جلوس شاه بر تخت در کاخ سه دروازه، در حاشیه مزین سایبان، در سایبان پلکان شرقی کاخ اپادانا، در مجلس بار عام خشایار شا، در تالار صد ستون، روی قالب تزیینی پلکان اپادانا و تچر بالای سر ابولهول شیر بالدار با سر انسان در ایوان شمالی کاخ هدیش که مبالغه هنر اشور و سلطنت خشایارشا ممتاز و مشخص را به نمایش می گذارد که نشان دهنده آن است که انسان در زرتشت وظیفه دارد در اندیشه خود خوبی قرار دهند و بدی را دور کنند، لذا بال در همه ی حجاری ها و در اساطیر به معنای روح و حیات پس از مرگ می باشد.

کلیدواژه ها:

حجاری ، اسطوره ، تخت جمشید