بازشناسی عناصر دریافت نور در بناهای سنتی و فضاهای شهری شیراز

در معماری سنتی ایران وارد شدن نور به ساختمان ها بسیار استادانه صورت گرفته است. نور طبیعی در معماری سنتی، همواره جهت دهنده بوده و شدت نور و تاریکی، سلسله مراتب فضاها و جهت حرکت و هدایت از فضایی به فضای دیگر را مشخص می کرده است. وارد شدن نور به بناهای سنتی به اشکال گوناگونی بوده است که در این پژوهش در سه دسته کلی نحوه ورود نور و نظم فضایی ساختمان، نورگیرها وکنترل کننده های نور مورد بررسی قرار می گیرد. همسو با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی این پژوهش ضمن استفاده از منابع کتابخانه ای، مطالعاتی میدانی نیز صورت گرفته است. مسئله ی اصلی در این پژوهش بررسی نحوه بکارگیری عناصر نورگیر در شهر شیراز می باشد و اینکه چگونگی هماهنگی این عناصر با معماری اقلیمی به چه شکل تحقق پذیرفته است. در خصوص اهمیت موضوع می توان به این نکته اشاره کرد که معماری ناهماهنگ با اقلیم و عدم امکان تامین شرایط آسایش استفاده کنندگان از اثرات عدم توجه به موضوع این پژوهش خواهد بود.شهر شیراز با سابقه تاریخی خود، همواره در طول چهار فصل سال از نور بسیار خوبی بهره مند بوده لذا بازی های نور و سایه، انعکاس و انکسار در فضاهای تاریخی این شهر، تنوع و روشنی بسیاری ایجاد کرده است. مقاله حاضر سعی در بازشناسی و بررسی عناصر دریافت نور در بناهای سنتی، محلات و فضاهای شهری سنتی شیراز دارد. در ساختار تاریخی شیراز عناصر دریافت نور طبیعی را می توان در اشکال مختلفی چون در و پنجره داخلی و خارجی، روزن، شباک، ارسی، هورنو، جامخانه، تونگه، کلاه فرنگی، روشندان، سایه بان، ایوان، بالکانه، بالکن، ساباط و ... دید. در متن مقاله به طبقه بندی این عناصر و نحوه ی کاربرد در بناها، پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

شیراز ، کنترل کننده نور ، نور ، نورگیر