امیرمومنان (علیه السلام) از دیدگاه مادلونگ

با وجود دیدگاه مشترک همه مسلمانان در کلیت موضوعات اساسی ای هم چون توحید و معاد، اما شیعه و اهل تسنن در موضوع امامت و جانشینی پیامبر اسلام(ص) اختلاف نظر دارند. شیعه امامت را از اصول اعتقادی می داند و معتقد به امامت الهی امامان دوازده گانه و جانشینی بلافصل حضرت علی(ع) است؛ بنابراین خلافت خلفای دیگر را ناحق و غاصبانه می داند. ولی اهل تسنن خلافت را از فروع دین دانسته، قائل به جانشینی به حق ابوبکر و خلفای دیگر است. البته شرایط، وظایف و جایگاه امامت نزد شیعه، با خلافت نزد اهل تسنن متفاوت است. در موضوع جانشینی پیامبر اسلام(ص) آثار زیادی از جانب عالمان شیعه و سنی نوشته شده است. خاورشناسان و اسلام پژوهان غیرمسلمان نیز در این زمینه مطالعه نموده و بیشتر آنان با تاثر از منابع و دیدگاه اهل تسنن، قائل به جانشینی درست ابوبکر شده اند. ویلفرد مادلونگ (متولد 1930)، شرق شناس معاصر آلمانی، با بازپژوهی در این باره و ارائه دلایل خاص خود، دیدگاهی تازه و نزدیک به شیعه در کتاب جانشینی حضرت محمد(ص) ارائه نموده است؛ و دیدگاهی متفاوت از دیدگاه رایج اهل تسنن و خاورشناسان دیگر داده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی دیدگاه وی پرداخته شده است. از یافته های تحقیق این است که با وجود تلاش ارزش مند و به دور از تعصب مادلونگ، به دلیل استفاده کم از منابع شیعی و دیدگاه دانشمندان شیعه، بخشی از مطالب و نظرات او قابل تامل و نقد است.

کلیدواژه ها:

امام علی(ع) ، جانشینی پیامبر اسلام(ص) ، مستشرقان ، مادلونگ ، ابوبکر.