مؤلفه های تأثیرگذار بر استفاده از شرکت های خصوصی در بهره برداری، نگهداری و مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی

بخش کشاورزی، بزرگ تر ین مصرف کننده آب در کشورهای مختلف، از جمله ایران، می باشد. طبق برآور د سال 2007 میلادی فائو، فعالیت های کشاورزی حدود 70 درصد از کل آب ها ی قابل استحصال جهان را به خود اختصاص می دهد. این در حالی ست که این رقم در کشورهای د رحال توسعه 85 درصد و در ایران، حدود 93 درصد گزارش شده است. بیش از 75 درصد مساحت ایران، مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. اهمیت و ارزش آب به عنوان یک کالای مهم اقتصادی و نقش آن در حیات جامعه و توسعه پایدار و از سوی دیگر محدودیت منابع آب در کشور می طلبد که توجه بیشتری به مدیریت منابع و تأسیسات آبی شود. بهره برداری، نگهداری و مدیریت بهینه شبکه های آبیاری و زهکشی، ازجمله اقداماتی می باشد که به مدیریت مطلوب تر عرضه و تقاضای منابع آب کشاورزی کمک می کند. طبق آمار، درحال حاضر تعداد 89 شبکه آبیاری و زهکشی مدرن با 1824000 هکتار سطح کل اراضی تحت پوشش در ایران، در حال بهره برداری می باشد.سیر تاریخی مدیریت تأسیسات آبی در ایران نشان می دهد نقش دولت در این عرصه به شدت تقویت گردیده و در مقابل، بخش خصوصی از بهره برداری و مدیریت شبکه های آبیاری و زه کشی کنار گذاشته شده اند. وزارت نیرو جهت تسهیلِ ورود بخش خصوصی به عرصه بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی، از سال 1386 اقدام به تشخیص صلاحیت شرکت های متقاضی کرده است تا با شکستن انحصار مدیریت دولتی این تأسیسات و ایجاد رقابت در این عرصه، کیفیت خدمات، ارتقا یابد. د رحال حاضر تعداد 39 شرکت خصوصی، صلاحیت بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی را کسب کرده اند ولی فقط 6 شرکت، در شبکه های کوچک، به کار گرفته شده اند. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نوع پیمایشی است. مسأله تحقیق این است که چرا اغلب شرکت های آب منطقه ای، تمایلی برای ارجاع کار به شرکت های خصوصی بهره برداری و نگهداری از شبکه ها، ندارند؟ مؤلفه های تأثیرگذار بر این مسأله، با استفاده از 15گویه و در قالب پرسشنامه ای که اعتبارِ آن قبلاً تأیید شده بود، بررسی گردید. جامعه آماری تحقیق، شامل 39 شرکت خصوصی دارای صلاحیت بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی می باشد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، مشخص شد که بین درآمد پایین حاصل از آب بها ء در شبکه های آبیاری و زهکشی و عدم برون سپار ی عملیات بهره برداری و نگهداری، رابطه معنی داری وجود دارد و فرضیه تحقیق تأیید شد.

کلیدواژه ها:

شبکه آبیاری و زهکشی ، بخش خصوصی ، تشخیص صلاحیت ، برون سپاری ، بهره برداری و نگهداری