بررسی سینوپتیکی طوفان مورخه پنجم فروردین هفتادونه استان مرکزی

شناخت و پیش آگاهی اززمان وقوع طوفان و بادهای شدید می تواند در طراحی سازه های مقاوم در مناطق شهری و روستایی، احداث خیابانهایی مناسب جهت تهویه و انتقال هواو ذرات آلاینده و گرد وخاک، ایجاد باد شکن برای جلوگیری از شکسته شدن درختچه ها و بوته ها ، کاهش فرسایش و جابجای شنهای روان، و در مجموع بر کاهش خسارات و مدیریت آن موئثر باشد. طوفان مورخه 5/1/79 به بیش از 100 شهر و روستا خرابیهای از قبیل شکسته شدن شیشه ، تخریب دیوارهای مناطق مسکونی و باغات و مزارع، افتادن و یاکنده شدن شیروانی و کولرهای آبی ، شکسته شدن درختان و یا از ریشه درآمدن درختان کهنسال ، پاره شدن سیمهای برق و مخابرات وارد آورد . تلفات جانی این طوفان 6 نفر کشته و 50 نفر زخمی و خسارت مالی آن ییش از20میلیارد ریال گزارش شده است . در مجموع اطلاعات دقیق از میزان خسارات مالی به علت عدم گزارش در بسیاری از روستاها نامشخص می باشد (ستاد حوادث غیر مترقبه استان مرکزی). از 95 مورد بادهای با سرعت بیش از 54 کیلومتر در ساعت طی دوره آماری 30 ساله(1384-1355)، 36 درصد در فصل بهار ،35 درصد در فصل زمستان ، 17 درصد تابستان و 12 در صد در فصل پائیز به وقوع پیوسته است. از اینرو با استفاده از نمودار و نقشه های سینوپتیکی سطح زمین و فوقانی،مخرب ترین طوفان ( طوفان مورخه 5/1/1379 )استان مورد تحلیل قرار گرفته است. در این طوفان اطلاعاتی نظیر نوع مراکز فشاری ،جبهه ها، مراکز ارتفاع زیاد وکم ،فرارفت هوای سرد و گرم ، ناپایداریهاو موقعیت جت استریم ،تغییرات دما ، فشار هوا، سمت و سرعت باد مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت. طوفان فوق به علت اینکه با سامانه کم فشار دینامیکی فعال و گرادیان کنتوری و فشاری نسبتا زیادوجت استریم سطح 500 میلی بار همراه بوده از نوع سیستمی می باشد. در تاریخ 4/1/79 ساعت 30/15 مرکز کم فشار بر روی استانهای مرکزی ، همدان و لرستان واقع و گرادیان فشاری را تا 20 میلی بار افزایش داده است. در روز 5/1/79 مرکز کم فشار تقویت و فشار هوا به کمترین مقدار(در حدود 999 میلی بار) و همزمان با آن سرعت بادافزایش یافته تا اینکه سرعت باددر ساعت 30/16 به بیش از 48 نات (88کیلومتر در ساعت با جهت جنوب غربی) رسیده است.طوفان فوق با ادوکشن هوای گرم همراه بوده ،بطوریکه دمای هوا بین 5 تا 8 درجه سانتی گراد افزایش داشته است.این طوفان بعلت تداوم و گستردگی یکی ار مخربترین طوفانهای به وقوع پیوسته طی 30 سال گذشته در استان مرکزی می باشد.برای کاهش خسارات لازم است آستانه آسیب پذیری تاسیسات و دکلها ی برق و مخابرات را تا 100کیلومتر در ساعت افزایش داد. بطور کلی برای کاهش خسارات زمانی که بر روی نقشه های پیش یابی نفوذ سامانه کم فشار از جنوب غرب کشور به نواحی مرکزی و بر روی نقشه های واقعی سطح 500 میلی بار جت استریم آشکار و گرادیان فشار در سطح زمین به 10 تا 15 میلی بار افزایش یافت اخطاریه از سوی هواشناسی و ستاد حوادث غیر مترقبه جهت آمادگی در برابرطوفان صادر گردد.