تامین آب اضطراری در شهرهای بزرگ پس از وقوع زلزله

ایران کشوری مستعد وقوع زلزله می باشد. در صورت وقوع یک زلزله مخرب در شهر تهران، بی نظمی و هرج و مرج جدی در ترافیک ایجاد خواهد شد. بنابراین آگاهی کامل از خصوصیات منطقه ای به منظور انتخاب محلهای ایمن و مطمئن جهت آبرسانی اضطراری در زمان زلزله و تهیه طرح بازسازی اضطراری، امری مهم است. در ژاپن، یک بحران عظیم در اثر زلزله در شهرهای کوبه، آشیا، نی شی نومیا، در قسمت جنوبی هیوگو در سال 1995 رخ داد. از نظر تاسیسات آبرسانی، 650000 خانه تحت تاثیر زلزله واقع شدند و میزان خسارات وارده در حدود 54 میلیارد ین برآورد شد. تکمیل عملیات بازیابی اضطراری در حدود سه ماه زمان برد. در این بحران کل سیستم آبرسانی دچار آسیب شد نظیر خرابی دفتر مرکزی شرکت آب و مخازن توزیع آب، از کار افتادن پمپهای انتقال، شکستگی خطوط انتقال و غیره. علیرغم خسارات جدی وارد به سیستم آبرسانی، اکثر مخازنی که دارای شیرهای قطع خودکار اضطراری بودند از خسارات وارده مصون مانده و از آنها جهت آبرسانی پس از زلزله استفاده شد. این حقیقت نشان دهنده آنست که ایمنی عملیات آبرسانی اضطراری طی دوره پس از بحران را می توان با نصب مناسب شیرهای قطع خودکار اضطراری در محل مخازن از قبل، تضمین نمود. با توجه به تجارب بدست آمده از این بحران می توان در خصوص اموری همچون تجهیز سریع سازمان، ‌آبرسانی اضطراری، بازبینی و کنترل کیفیت ‌آب، تعمیرات و بازیابی اضطراری، روابط عمومی، پاسخگویی به درخواستها و غیره، استفاده نمود. به خصوص در بحرانهای مناطق بزرگ شهری، عملیات بازیابی سریع و آسان تاسیسات جهت تداوم آبرسانی در هر وضعیت ممکن، برای حفظ حیات انسانها، نظیر نصب شیرهای موقت آب، بسیار مهم و ضروری است. به عبارت دیگر توسعه بحث مقاوم سازی سیستم آبرسانی در برابر زلزله و منعطف نمودن سیستم جهت عبور از بحران، مهم می باشد. شبکه توزیع آب شهر تهران، همانند شهر کوبه که در زلزله بزرگ سال 1995 ویران شد، از نوع جریان ثقلی از محل مخازن توزیع می باشد. بر اساس تجربیات حاصل از زلزله شهر کوبه، بایستی یک مکانیزم مناسب جهت کنترل جریان در محل خروجی مخازن توزیع نصب شود تا بدینوسیله بتوان از خروج سریع مقدار زیاد آب از مخازن در مراحل اولیه وقوع زلزله جلوگیری نمود. در مناطقی که یک زلزله ممکنست موجب خرابی عمده ساختمانها شود، عملیات تعمیرات و بازیابی خطوط لوله آسیب دیده با محدودیت زیادی روبرو خواهد بود. بنابراین لوله ها می بایست با روشهای ضدلرزه ای مناسب نصب و اصلاح شوند، هر چند که در اینصورت هزینه های اولیه ساخت بالاتر می رود. بعلاوه، لوله های فرسوده که در معرض شکستگی قرار دارند نیز می بایست در دوره عادی بهره برداری و تعمیرات جایگزین شوند. بررسی موقعیت جغرافیایی تاسیسات آبرسانی نسبت به گسلهای موجود جهت اتخاذ تدابیر پیشگیرانه در برابر زلزله نظیر نصب اتصالات انعطاف پذیر و غیره، برای خطوط انتقال و توزیع امری مهم و ضروری می باشد. متناسب با پیشرفت کار تعمیرات، تقاضای آب در زمان بحران معمولاً روز به روز جهت مصارف آشامیدن تا توالت و حمام افزایش می یابد. بنابراین افزایش تعداد مخازن اضطراری آب، تانکرهای آب و غیره نیز به منظور کاهش خسارات ناشی از زلزله بسیار مهم و ضروری می باشد.