تمهیدات کاهش خطر آتش سوزی جنگل در مناطق شهری

با توجه به جایگاه والای جنگل و اهمیت آن در زندگی بشری (و دیگر موجودات) کوشش در حفظ و بقای آن یک وظیفه همگانی می باشد. استاندارد جهانی سهم هر فرد از جنگل 8/0 هکتار است و ایران در زمره 56 کشور کم جنگل جهان به شمار می رود. متأسفانه هر ساله در مناطق مختلف، هزاران هکتار از این گوهر سبز باارزش طعمه حریق می گردد. آتش سوزی جنگل با منشأ طبیعی یا انسانی اثرات زیانبار و ویرانگری به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر زندگی بشر به جای می گذارد. علاوه بر تخریب محیط زیست و آلودگی آن (در تبعات مختلف) موجب نابودی ذخایر چوب،‌احشام، زمین های کشاورزی و چرایی، ساختمان ها، مال و جان انسان ها می گردد و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، روانی،... دارد. بنابراین اقدامات پیشگیرانه از بروز آتش سوزی جنگل در سکونتگاه های انسانی امری اجتناب ناپذیر است. برای تحقق این مهم باید مدیران، برنامه ریزان، طراحان شهری و منطقه ای، معماران و سازندگان و در نهایت عامه مردم به مسئولیت و وظایف خود آگاه باشند. اقدامات پیشگیرانه و لازم قبل و بعد از سانحه به عهده مدیران ریسک و بحران است و باید سعی گردد با حفظ منظر شهری و کاربری های آن، تمهیدات حفاظتی قبل از بحران در نظر گرفته شود تا خطرات، اثرات و خسارات ناشی از آتش سوزی جنگل به حداقل برسد. در مقاله مورد نظر، موازین کاهش خطر و حفاظت زیستگاه های انسانی در مقابل آتش سوزی جنگل از دیدگاه طراحی شهری بررسی خواهد شد. با مکان یابی صحیح مجتمع های زیستی و افزایش ایمنی آن ها با رویکرد مدیریت بحران می توان از گستردگی خسارات کاست. برای دستیابی به چنین هدفی از روش تحقیق توصیفی-کاربردی، مطالعات کتابخانه ای، جستجو در اینترنت، تحقیقات میدانی و اشاره و بازبینی اقدامات انجام شده، نحوه مقابله و پیشگیری در کشورهایی که آتش سوزی جنگل به دفعات اتفاق می افتد همچون استرالیا، آمریکا، اسپانیا، یونان و ترکیه که در سال 2007 بیشترین آمار آتش سوزی جنگل و خسارات ناشی از آن را به خود اختصاص داده اند، به تدوین ضوابط ساختمان سازی و دستورالعمل های متداول شهری در مناطق حاشیه جنگل های ایران به منظور حفاظت آنها از خطر آتش سوزی پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه ها:

آتش سوزی جنگل ، برنامه ریزی ، طراحی شهری ، کاهش خطر ، زیستگاه های انسانی ، مدیریت ریسک ، مدیریت بحران