بررسی سیر مدیریت شهرهای ایرانی از دیدگاه طراحی در بحران

از دیرباز در طراحی شهرها، اقدامات پیشگیرانه با هدف حفظ جان، ادامه حیات و حفظ سرزمین، جلوگیری از غافلگیری و ارتقاء توان رزم در قالب اقدامات طراحی در بحران، جایگاه ویژه ای را در سیاست-های دفاعی به عنوان یک نیاز حیاتی حفظ نموده است. در طراحی شهرهای ایرانی نیز همواره جنبه های دفاعی و آسیب ناپذیری مورد نظر بوده است. چنانکه خندق اطراف شهر باستانی شوش، حصار و برج های فراز کوه رحمت در تخت جمشید، طراحی قلعه- شهرها و دیوارهای دفاعی شهرهای مدور و شطرنجی اشکانیان و ساسانیان و بخش های سه گانه ی شهرهای اسلامی، تحت عنوان کهندژ یا ارگ، شارستان و ربض و نیز وجود برج و بارو و دروازه در برخی محله های شهرهای اسلامی، مؤید این مطلب است.هدف پژوهش حاضر، تدوین سیر تطور و بازشناسی الگوهای مدیریت و طراحی شهرهای ایرانی با رویکرد طراحی در بحران، به منظور دستیابی به روش های این گونه طراحی است. در این راستا، به تحلیل گرافیکی نقشه ها، اسناد و مدارک و تبیین بصری مبانی پدافندی طراحی در بحران پرداخته خواهد شد. امکان افزایش پتانسیل دفاعی در برابر تهاجم احتمالی (با استفاده از توان بالقوه زمین)، تأکید بر توپوگرافی، شرایط اقلیمی منطقه ا ی، المان های دفاعی معماری و طراحی شهری از جمله موضوعات مورد بحث این مقاله است. کمبود منابع و متونی که به صورت دقیق، این موضوع را - که یکی از مهم-ترین عوامل مؤثر در طراحی شهر ایرانی بوده است- تشریح نماید و هم چنین لزوم امکان سنجی بازطراحی المان های مذکور و ارائه ی نسل جدیدی از آن ها متناسب با نیاز روز، مبین ضرورت تحقیق می-باشد.

کلیدواژه ها:

طراحی در بحران ، المان ، طراحی شهر ، دفاع غیرفعال ، مدیریت شهر