تعیین شاخصهای تصمیمگیری به کمک ارزیابی ریسک و توافق گروهی: مطالعه موردی مدیریت بحران آب دشت مشهد

دشت مشهد واقع در حوضه آبریز کشفرود، یکی از مهمترین و بزرگترین دشتهای کشور است که در وضعیت اقلیمی نیمهخشک واقع گردیده است. در سالهای اخیر کمبود منابع آب و توزیع نامتعادل این منابع نسبت به گسترش جمعیتبهخصوص توسعه فعالیتهای کشاورزی، وضعیت دشت را با بحران جدی تأمین آب مواجه ساخته است. بنابراین سازمانهای تصمیمگیر باید بر مبنای تحقق اهداف توسعه پایدار، شاخصهای نهایی متناسب با وضعیت دشت را انتخابکنند و درجهت کاهش بحرانهای بهوجودآمده، طرحهای بلندمدت تأمین آب را با توجه به شاخصهای منتخب ارزیابی نمایند. لذا در راستای تحلیل فرآیند تصمیمگیری گروهی چندمعیاره، ابتدا شرکت آب منطقهای استان خراسان رضویبهعنوان مدیر تصمیمگیر، 9 گروه تصمیمگیر مشتمل بر نمایندگانی از شرکتهای آب و فاضلاب استان، شهر مشهد و آب وفاضلاب روستایی، سازمان جهاد کشاورزی، شرکت شهرکهای صنعتی، اداره کل حفاظت محیطزیست، اعضای هیأت علمی دانشگاه، کارشناسان خبره آب و شرکتهای مهندسین مشاور را به منظور انتخاب شاخصهای نهایی و بررسی وارزیابی طرحها انتخاب نمود. سپس براساس نگرش توسعه پایدار، اهداف پایداری منابع آب، پایداری محیطزیست، پایداری اقتصادی و پایداری اجتماعی در قالب 15 معیار و شامل 28 زیرمعیار (شاخص) در جلسات متعدد مهندسی ارزش در حضور تصمیمگیران مطرح و در نهایت توسط تصمیمگیران وزندهی شدند. در این تحقیق ابتدا براساس درجه اهمیتشاخصهای موجود از دیدگاه گروههای تصمیمگیر و با استفاده از سه روش مقایسهای عملگر تجمیع میانگین وزنی ساده ، میانگین وزنی مرتب و میانگین وزنی مرتب استقرایی وزن گروهی شاخصها در حالات مختلف ریسک تصمیمگیریمحاسبه شدند. سپس با استفاده از روش وزندار توافق گروهی، شاخصهای نهایی منتخب مشخص گردیده و درخت نهایی اهداف، معیارها، و شاخصهای منتخب در حالات مختلف ریسک تشکیل شده است. نتایج نهایی نشان میدهند که انتخاب شاخصهای نهایی وابستگی کامل به نوع عملگر تجمیع استفاده شده و درجه ریسک حاکم بر فرآیند تصمیمگیری دارد. درنهایت شاخصهای نهایی در ادامه فرآیند تصمیمگیری گروهی به منظور اولویتبندی طرحهای تأمین آب جهت مدیریت بهینه بحران آب دشت مشهد، مورد استفاده قرار میگیرند

کلیدواژه ها:

دشت مشهد ، بحران آب ، تصمیمگیری گروهی ، عملگرهای تجمیع ، ارزیابی ریسک ، توافق گروهی ، شاخصهای نهایی