شناسایی الگوهای همدید موثر بر دماهای کمینه استان چهارمحال و بختیاری

بررسی دما به عنوان یک متغیر ترمودینامیک و مهم جوی که منشأ بسیاری از تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیست محیطی در یک منطقه جغرافیایی برای پیش بینی، برنامه ریزی و مدیریت بحران حوادث طبیعی(سیل،یخبندان و...)جوی ضروری است. در اینراستا شناسایی الگوهای گردشی جوی و سامانه های فشار موثر در رخداد رفتار زمانی- مکانی دما در مقیاس همدید لازم و ضروری می باشد. در این پژوهش مهمترین الگوها و سامانه های همدیدی موثر بر رخداد دمای کمینه استان چهارمحال و بختیاری با رویکرد محیطی به گردشی مورد بررسی قرار گرفته است. بهاینمنظور ابتدا دادههای روزانه دمای کمینه ایستگاه های چهارگانهشهرکرد،کوهرنگ، لردگان و بروجن در دوره آماری ( 1988 تا 2013 ) انتخاب شد. همچنین برای شناسایی الگوهای جوی، نقشه ها و داده های میانگین روزانه فشار تراز دریا و نیزنقشه هاداده های میانگین ژئوپتانسیل متر سطح 500 هکتوپاسکال از سری داد ههای بازکاوی شده مرکز پیش بینی های محیطی ایالات متحده در همان تاریخ برداشت گردید.بررسی و تحلیل نقشه های همدید، سامانه ها و الگوهای گردشی جوی در سطوح مختلف برای روزهای رخداد دماهای کمینه استان نشان داد که رخداد دمای کمینه منطقه در تراز دریا غالباً متأثر از حضور سامانه های پرفشار قوی منطبق بر خاستگاه فضاییاوراسیا بوده است که در دو غالب پرفشارهای منطقه ای و محلی و با وجود تفاوتهای جزئی قابل مشاهده می باشند. ادامه بررسی ها نشان دهنده حضور سامانه نیمه ماندگار سیبری به عنوان یکی از عناصر مهم الگوهای گردشی لایه های پایینی تروپوسفر، پدیده سرد سال در خشکی وسیع آسیا است. به عبارت دیگر وقوع دماهای بسیار پایین در استان با افزایش میزان فشار در عرصه کنش سامانه پرفشار سیبری و زبانههای ارسالی آن به سمت غرب و جنوب(سمت شرق و مرکز ایران) مرتبط و همزمان می باشد .به گونه ای که از 6 روز بسیار سرد انتخابی در چهار مورد سامانه پرفشار سیبری نقش مهمی در کاهش دمای استان دارد.

کلیدواژه ها:

چهارمحال و بختیاری ، مخاطرات جوی ، دمای کمینه ، مقادیر حدی