توسعه سیستمهای پیشآگاهی خطر بیابانزایی مبتنی بر نگرش سیستماتیک مدلهای یکپارچه مدلهای مردم محور

بیابانزایی، به عنوان یک فرآیند مهم چالش زیست محیطی، باعث افزایش شدت و اثر سایر مخاطرات طبیعی و محیطی میشود. امروزه موضوع امنیت غذایی، خشکی و خشکسالی و همچنین مسئله بیابانزایی به عنوان مخاطرات از نوع دوم، که.) به آرامی و در مدت طولانی اثرگذار است، مورد تاکید کارشناسان بوده و از اهمیت ویژهای برخورداراند )خسروی، 1331 اهمیت بیابانزایی به عنوان یک نگرانی زیستمحیطی و تاثیر آن برکشورهای مواجه با خشکسالی، به ویژه در آفریقا، در اجلاس زمین در شهریور سال 1332 میلادی اعلام شد و باعث انجام مذاکرات کنوانسیون سازمان ملل متحد، برای مقابله باتوسعه بیابانزایی گردید. در این کنوانسیون، تشخیص معیارها و شاخصها، نظارت بر روند بیابانزایی، ارزیابی و توسعه سیستمهای پیشآگاهی، به عنوان اجزای جداییناپذیر رویکرد جامع مدیریت خشکسالی و بیابانزایی در مقیاسهایزمانی مکانی مشخص گردید - Grasso,2012) (. ارزیابی بیابانزایی در هر منطقه، با پایش تغییر معیارها و شاخصها در طی دورههای زمانی مختلف، با تجزیه و تحلیل دادههای سری زمانی و ارائه سیستمهای پیشآگاهی، امکان پذیر میگردد( Nunez et al,2009 .) استراتژی اصلی مدیریت ریسک مخاطرات محیطی به ویژه بیابانزایی و تخریب زمین، جلوگیری از افزایش و یا انتقالعوارض جانبی مخاطرات از طریق فعالیتها و اقدامات پیشگیرانه است . در این راستا، سیستمهای پیشآگاهی بیابانزایی با استفاده از شبکههای موجود اندازهگیری و پایش، مراکز هشدار، ارزیابی، نظارت و ظرفیتهای مدلسازی، شبکههایمخابراتی، آمادگی و ظرفیت پاسخ، امکان این مدیریت را امکانپذیر میسازد ) UNISDR, 2009 .) سازماندهی به برنامههای مقابله با بحران قبل از وقوع، آسانتر، کمخرجتر و موثرتر است تا در بحبوحه وقوع خطر؛ سیستمهای پیشآگاهی و اخطار اولیه، بخشی از استراتژی آمادگی است و نحوه خاصی از بکارگیری سیستمهای اطلاعاتیمیباشد که به شناخت خطر و شرایط بحرانی آن کمک میکند و نیازمند پشتیبانی کامپیوتر است. در حقیقت سیستمهای پیشآگاهی، یاور مدیران در زمینه جمعآوری، پردازش و توزیع اطلاعات به روش سیستماتیک هستند )هادیزاده بزاز،1331 (. سیستمهای پیشآگاهی در سایر زمینهها؛ از جمله خطرات طبیعی، ژئوفیزیک و بیولوژیکی، اجتماعی و سیاسی، مخاطرات صنعتی، بهداشتی و شخصی نیز کاربرد دارد . در اصطلاحات فعلی ISDR 2004 (، سیستمهای پیشآگاهی "ارائه ( اطلاعات به موقع و موثر، از طریق نهادهای شناخته شده، که اجازه میدهد تا افراد در معرض خطر، آمادگی اقدام برای جلوگیری یا کاهش خطر و ارائه پاسخ موثر را بدست آورند" تعریف میشود. سیستمهای پیشآگاهی به عنوان جزء کلیدی استراتژیهای کاهش رخداد و حوادث طبیعی به رسمیت شناخته شده است و برنامه عمل) 1NAP ( سازمان ملل در تمام سطوح و از مقرون به صرفهترین اقدامات برای کاهش اثرات حوادث طبیعی محسوب میشوند. علاوه بر این، روند اجرایدستور کار 21 2 و همچنین پیگیری فرآیندهای سال 2002 در اجلاس جهانی توسعه پایدار، بر اهمیت لزوم سیستمهای پیشآگاهی افزوده است ) ICCD/COP, 2007