تحلیل فاجعه منا-بررسی علل وقوع از منظر مدیریت بحران

یکی از اعمال مهم مناسک حج، رمی جمرات سهگانه است و منا سرزمینی است که حجاج در آن ساکن میشوند تا بتوانند در روزهای مشخص این اعمال را انجام دهند. به همین دلیل چادرهای زیادی بهمنظور اسکان موقت حجاج سرزمین منا رافرا گرفته است و سالانه میلیونها حاجی به تفکیک ملیت در چادرها اسکان مییابند. معابر قابل تردد نیز از فرعیهای کم عرض بین چادرها شروع شده و به خیابانهای اصلی منتهی به جمرات متصل میشوند. با نزدیک تر شدن به جمرات جمعیت حاضر در خیابانها بیشتر و پر ازدحامتر میشود. افزایش تراکم جمعیت از تراکم بحرانی موجب بروز پدیدههایی مانند ریزش دومینووار جمعیت و در نتیجه لهشدگی و خفگی خواهد شد. در این مطالعه به بررسی فاجعه منا از منظر تصلیهی اضطراری و علم ازدحامشناسی پیاده پرداخته شده است. در ابتدا روش و مدلهای مختلف مورد استفاده درشبیهسازی معرفی و سس پدیدههای حین تصلیه و ازدحامشناسی بررسی شده است. در ادامه پس از بررسی کلیهی نقشههای مکانی و جمعیتی سرزمین منا، میزان جمعیت هر معبر تعیین شده است. سس با مدلسازی پارامترهای مکانی و جمعیتی در نرمافزار شبیهساز پیاده به روش عاملمبنا تحلیل برای دو سناریو صورت گرفته است. سناریوی اول مربوط به باز بودن انتهای خیابان مورد حادثه و سناریوی دوم مربوط به بسکته بودن آن است. ازجمله خروجیهای ارائه شده میتوان به میزان تراکم جمعیت در معابر، نرخ عبوردهی هر معبر، سرعت حجاج و شبیهسازی سهبعدی نام برد. با مقایسهی نتایج ازدحام شناختی دو سناریوی ادعایی همچون تراکم افراد و با در نظر گرفتن شرایط بد آبوهوایی، علل وقوع فاجعه ازلحاظ علمی به اثبات رسیده است.

کلیدواژه ها:

فاجعهمنا ، تصلیه اضطراری ، شبیهسازی نرمافزاری ، روش عاملمبنا