بررسی اثرات سیلاب ناشی ازشکست سد وتأثیرآن برمحیط زیست پایین دست در سه محیط فیزیکی ،بیولوژیکی واجتماعی (مطالعه موردی:شکست سد جره رامهرمز)

اگرچه احداث سدهای بزرگ و توسعه روزافزون مخازن ذخیره آب به منظور مهار آبهای سطحی، تولیدانرژی و... مزایای زیادی در بردارد با این حال خطری بالقوه نیز قلمداد می شود. ویرانی این سازه های بزرگ و ایجاد سیلاب مهیب و ناگهانی علاوه بر از دست دادن هزینه های هنگفتی که برای احداث آنها به جامعه تحمیل می نماید با وارد آوردن خسارات و ضایعات بسیار سنگین و غیرقابل جبران به روستاها، شهرها، اراضی کشاورزی، مراتع، جنگلها، حیات وحش، تأسیسات صنعتی، راه ها، جاده ها و سایر طرحهای عمرانی در پایاب پیامدهای اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و اقتصادی گسترده ای نیز به دنبال دارد. بررسی شکست سدها و اثرات سیلاب ناشی ازشکست, به دلیل موقعیت مراکز جمعیتی مجاور و پایین دست سد امری بسیار ضروری بوده و پیش بینی دقیق تراز سیلاب وزمان رسیدن امواج آن به منطقه مورد نظر، یکی از مهمترین پیش نیازهای توسعه طرح های عملیاتی مدیریت بحران به شمار می رود. به دلیل عواقب بسیار شدید این پدیده در پایین دست، انجام مطالعات ارزیابی این اثرات ضرورتی اجتناب ناپذیری است. لذا بررسی اثرات سیلاب ناشی ازشکست سد و تأثیر آن برمحیط زیست پایین دست در سه محیط فیزیکی، بیولوژیکی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. روش های شناخته شده برای ارزیابی پیامدهای طرحها بر محیط پیرامون با محدودیتهای زیادی روبرو است. شکست سد و سیلاب ناشی از آن نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. این تنگناها نه تنها مربوط به مشکلات ابزاری و محاسباتی می شود بلکه درک ارتباط متقابل فرآیندهای حاکم بر سامانه ها نیز از محدودیتهای پیش رو است. بدیهی است در صورتی که این ارتباطات و نحوه اثرگذاری متقابل آنها به درستی شناسائی و ارزش گذاری شود خسارات محاسبه شده قابل استناد خواهد بود. در این مطالعه برای تشخیص و اندازه گیری تأثیرات زیست محیطی از میان روشهای مختلفی که این امکان را فراهم می نماید ارزیابی پیامدهای زیست محیطی انتخاب گردید و اثرات زیست محیطی بر اساس تداوم, زمان وقوع, نحوه عمل و برگشت پذیری در هر سه محیط بررسی و در نهایت پیشنهاداتی جهت کاهش و تقلیل این اثرات ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

شکست سد ، سد خاکی ، جره رامهرمز ، زیست محیطی