ضرورت بررسی ویژگی های تکنونیکی و ژئومورفولوژیکی حوضه های زهکشی قبل از احداث سازه های آبی و مقاوم سازی آنها، متناسب با خطرات تهدید کننده (مطالعه موردی: سازه های آبی در حوضه قرنقوچای)

فعالیت فرآیندهای تکتونیکی از جمله فرآیندهای مهم در حوضه های رودخانه ای هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم برسازه های آبی تأثیر می گذارند و در صورت بزرگ بودن ابعاد خطرات تهدید کننده، خسارات جانی و مالی ناشی از فعالیت آنها نیز در ابعاد بزرگ ظاهر می شود. با توجه به اهمیت چننی خطراتی، قدم اول در مقاوم سازی سازه های آبی - متناسب با خطرات تهدید کننده - توجه به نحوه فعالیت ها و نوع تأثیر گذاری آنها در کوتاه مدت و یا بلند مدت بر چنین سازه های یاست. حوضه قرنقوچای از جمله حوضه های کوهستان سهند (واقع در دامنه های شرقی) محسوب می شود که سدهای بزرگ و کوچک زیادی را در خود جای داده است. در بخش های مختلف این حوضه، نشانه های مختلفی از فعال بودن منطقه از نظر تکتونیک مشاهده می شود. سوابق تاریخی و حضور گسل های فراوان نیز از وقوع چنین فعالیت های یحکایت می کند. در حوضه مذکور، سدها در کنار مناطق بسیار فعال از نظر تکتونیک احداث شده اند. در این حوضه، نه تنها محل حضور سدها جای بحث بسیاری دارد، بلکه احداث چنین سازه هایی بر نحوه فعالیت فرآیندها نیز تأثیر گذاشته و تغییرات ناشی از حضور آنها به تدریج بر ویژگی های کل سیستم زهکشی نیز منعکس شده است. در این مقاله سعی خواهد شد با تکیه بر نتایج حاصل از بکارگیری شاخص های مختلف ژئومورفیک (به منظور تعیین محل از نظر فعال بودن تکتونیک) و انطباق نتایج با ویژگی های زمین شناسی حوضه و استفاده از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مورد انتخاب محل استقرار سدها و همچنین در مورد تهدید کننده سازه های آبی در حوضه قرنقوچای اظهار نظر نمود.

کلیدواژه ها:

سازهای آبی ، تکتونیک ، گسل ، لغزش ، حوضه قرنقوچای