حقوق مالیکیت معنوی در مهندسی معکوس؛ شناسایی موارد مجاز و غیرمجاز

هدف اصلی این مقاله، بررسی مالکیت معنوی در پروژه های مهندسی معکوس است. مهندسی معکوس همانند تمامی مفاهیمی که با انتقال و اکتساب فناوری سر وکار دارند بایستی بتواند نگاه همه جانبه ای به فناوری داشته باشد و فناوری راصرفاً جزء سخت آن در ن ظ نگیرد، لذا در این مقاله هر دو جنبه نرم و سخت مهندسی معکوس مورد بحث قرار می گیرد. همچنین با بررسی تقابل م هندسی معکوس با مکانیزم ها ی حفاظتی مالکیت فکری (پتنت، کپی رایت، اسرار تجاری و ...) موارد مشروع و نامشروع استفاده از مهندسی م عکوس در هر یک از مکانیزم ها، تحلیل می گردد. نتایج پژوهش حاکی از این مطلب است که علی رغم این که مهندسی معکوس به رشد، بالندگی و بهبود قابل وجه رقابت منجر می گردد، اما موارد ا ستفاده قانونی از ان که منجر به ابعاد مالکیت معنوی معتبر جدید شود، محدود است. در واقع استفاده از یک پتنت برای ا نجام مهندسی معکوس، تنها در حالتی مجاز است که محصول ساخته شده با فرایند مهندسی معکوس، تفاوت اساسی با نمونه ثبت شده داشته باشد. در مورد ا ثر دارای کپی رایت هم، مهندسی معکوس در حالتی مشروع مجاز است که دست یابی به فناوری (نحوه ساخت و عملکرد) صرفاً از طریق بررسی ا ثر اصلی و بدون تقلب و عادلانه بدست آمده باشد. اما در مورد اسرار تجاری می توان گفت، یک حوزه بدیع و بسیار مناسب برای مهندسی معکوس است و در صورت دست یابی به محصول با فناوری به صورت عادلانه و بدون تقلب، مهندسی معکوس کاملاً درست و مورد حمایت مراجع قانونی ا ست. با درنظر گرفتن شرایط کشورهای در حال توسعه که مشتری عمده مهندسی معکوس هستند، باید گفت مهندسی معکوس برای ساخت محصول مشابه نمونه اصلی به صورت مجاز، محدودیت های بسیار زیادی دارد و در اکثر موارد منجر به ایجاد مالکیت معنوی نمی شود. بلکه در برخی موارد موجب ایجاد دعاوی حقوقی پیچیده شده و پرداخت غرامت را نیز به همراه می آورد.

کلیدواژه ها:

مهندس معکوس ، حقوق مالکیت معنوی ، مالکیت معنوی