نگاهی بر عملکرد اعتبارات تحقیقاتی و فناوری کشور در سال 1392 و مقایسه آن با سال های 1390 و 1391

موضوع اعتبارات تحقیقاتی و فرایند برنامه ریزی و بودجه ریزی این اعتبارات همواره از مهمترین چالش ها در مدیریت نظام های علم و فناوری بوده است و ترمیم و بهبود وضعیت اعتبارات تحقیقاتی با توجه به عملکرد دستگاه ها از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به نقش علم و فناوری در راستای پیشرفت و توسعه کشورها می توان تولید علم و فناوری را از مهمترین عناصر رشد و توسعه همه جانبه کشورها به حساب آورد. موفقیت در توسعه علم و فناوری نیازمند برنامه ریزی های کلان است، اصولا در برنامه ریزی، ابتدا بایستی وضعیت موجود به خوبی شناسایی و سپس براساس چشم انداز، برای رسیدن به اهداف مورد نظر برنامه ریزی عملیاتی انجام شود. در همین راستا جهت بررسی نحوه هزینه کرد اعتبارات تحقیقاتی و فناوری اختصاص یافته به دستگاه های اجرایی، دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور، گزارش های جزء یکم بند میم ماده 224 برنامه پنجم توسعه، با استفاده از شاخصهای ورودی، خروجی و دستاورد مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور گزارش سومین سال اجرای جزء یکم بند میم ماده 224 برنامه پنجم توسعه در سال 1392 به عنوان سال پایه و گزارش سالهای اول و دوم اجرای این ماده نیز به عنوان مبنای مقایسه و تحلیل روندها مورد استفاده قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که در ارتباط با اعتبارات تحقیقاتی، به طور کلی اعتبارات تحقیقاتی دولتی مندرج در قانون بودجه سال 1392 در مقایسه با سالهای 1390 و 1391 کاهش یافته است. همچنین چگونگی تامین اعتبارات تحقیقاتی کشور از منابع مختلف نشان می دهد در سال 1392 ، حدود 38 درصد از طریق اعتبارات تخصیص یافته پژوهشی، 42 درصد درآمدهای کسب شده از محل قراردادهای پژوهشی و خدمات و محصول، 2 درصد از طریق کمک ها و حمایت های دریافت شده برای امر پژوهش، 1 درصد از طریق رویالتی و 17 درصد از طریق فروش محصولات، تامین شده است. درصد بالای سهم درآمد کسب شده از محل قراردادهای پژوهشی (42 درصد)، نشان دهنده کاهش وابستگی دستگاه ها به بودجه مصوب دولتی بوده است که این امر، مثبت تلقی می شود. در این مقاله، نتایج ارزیابی به طور مفصل ارایه شده است به این منظور ابتدا رویکردهای ارزیابی عملکرد پژوهش و فناوری تشریح شده، در ادامه مدل ارزیابی ارایه شده است و نحوه هزینه کرد اعتبارات تحقیقاتی و فناوری در قالب گزارش های جزء یکم بند میم ماده 224 برنامه پنجم توسعه بررسی شده و در نهایت نتایج بدست آمده تحلیل شده است.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ، علم و فناوری ، جزء یکم بند میم ماده 224 قانون برنامه پنجم توسعه