ارزیابی مشکلات ناشی از نوبت کاری در پرستاران چند شهر استان مازندران

ارائه بسیاری از خدمات در طول شبانه روز یکی از ضرورت های جامعه 24 ساعته می باشد که با توجه به ماهیت آهنگین حیات در انسان، با مشکلاتی برای نیروی کار همراه است . برآوردها حاکی از آن است که در بسیاری از جوامع حدود یک چهارم نیروهای کار بصورت نوبت کار بوده و اختصاصاً در حرفه پرستاری بیش از نیم تا دو سوم آنها نوبت کار هستند . به همین دلیل بر آن شدیم تا با شناسایی و ارزیابی برخی از مشکلات ناشی از نوبت کاری در پرستاران شهرهای مرکزی استان مازندران، در جهت حفظ و ارتقاء سطح سلامت آنان بکوشیم . مواد و روشها : این بررسی بطور مقطعی طی سالهای 1384-85 با استفاده از پرسشنامه و در سطح سه شهر مرکزی استان به اجرا درآمد . نمونه ها پس از محاسبه حجم مناسب به صورت تصادفی از پرستاران شاغل در بیمارستانهای دولتی و خصوصی، با سابقه کاری حداقل دو سال انتخاب گردیدند . در پردازش داده ها از شیوه های آماری توصیفی و استنباطی و از جمله آزمونهای آماری کای دو و آزمون تی استفاده شد . نتایج : از مجموع 197 نمونه، %76/1 زن، %73/6 متأهل و %85/7 ، نوبت کار گردشی بوده اند . از این عده %36 کمتر از 5 سال و %45 بیش از 10 سال سابقه کار داشته و حدود نیمی خود متقاضی نوبت کاری بود اند . %74 از پرستاران میزان خواب خود را ناکافی دانسته و ًتقریبا %50 از خواب آلودگی در طول شیفت شکایت داشته و %84 به نوعی از اختلالات خواب شامل دیر بخواب رفتن، زود بیدار شدن و یا عدم خواب پیوسته دچار بوده اند . %88/9 از نمونه ها، نوبت کاری را برای سلامتی مخاطره آمیز دانسته و معتقد بودند که این الگوی کار موجب تأثیر منفی روی خلق و خو %)94) ، و زندگی خانوادگی %)80) شده است . به ترتیب 48/6 ، 79/7 و 67/3 درصد از آنان طی یک ماه گذشته به دفعات با اعضای خانواده، همکاران، بیماران یا همراهان آنها مشاجره داشته اند . %83/7 نوبت کاران از اختلالات گوارشی شکایت داشتند که در میان آنها سوزش سر دل، تغییر در اجابت مزاج و بی اشتهایی به ترتیب 64/5 ، 22/6 و 12/9 درصد بوده و در %30 از موارد موجب بیش از 3 بار مراجعه به پزشک شده است . با توجه به نتایج آمار استنباطی، وضعیت استراحت نوبت کاران با میزان علاقه به کار، الگوی خواب و استراحت با خواب آلودگی طی شیفت، کیفیت خواب و خواب آلودگی طی شیفت ، احساس رضایت از نوبت کاری و احساس رضایت از زندگی خانوادگی، با یکدیگر در ارتباط بوده اند ( p<0/05) . نتیجه گیری : تعداد زیادی از پرستاران از عوارض نوبت کاری رنج می برند لذا جهت کاستن از این اختلالات و شکایات، ض من افزایش آگاهی مدیران، نوبت کار و اعضای خانواده آنها، اتخاذ تدابیر اصلاحی و پیشگیرانه توصیه می شود .