تبیین مشارکت شهروندی و ضرورت مدیریت شهری سیستمی درکلانشهرها

شهرها همچون موجودی زنده دوران های مختلفی را پشت سر می گذارد، متولد می شود و رشد می کند و همچون انسان که نیازهایش با بزرگ شدن، وسیع تر پیچیده تر می شود، شهرها نیز این سیر تکاملی را حتی پیچیده تر پیش رو دارند، علاوه بر آن نقش هایی که برای ساکنان خود و دیگر نقاط دارند، و نیز تأثیری که از شرایط پیرامونی می پذیرند و یا خود مؤثر واقع می شوند را نیز باید مد نظر قرار داد. توسعه چشمگیر شهرنشینی همراه با توسعه شهرها از نظر جمعیت و مساحت و به وجود آمدن کلانشهرها و مادرشهرها، مدیریت شهری را دستخوش تحول نموده و مسئولین را در استفاده از روش های جدید مدیریتی ناگزیر ساخته و باعث ایجاد بافت ها و ترکیب های مختلف شهری شده است. توسعه شهرنشینی و بزرگ شدن شهرها علاوه بر این که در جهت امنیت و رفاه شهروندان نقش داشته نارساییهای را به صورت معضلات حاد درپی داشته است. در چنین شرایطی مدیریت شهری بسیار حساس و متنوع است، به نحوی که مدیریت شهری بدون ظرفیت سازی محله ای و استفاده از توان مشارکتی در ساماندهی امور شهری توفیق چندانی نخواهد داشت. مشارکت شهروندی از مسائلی است که در چند سال اخیر توجه بیشتری به آن می شود. مسئولان به این نتیجه رسیده اند که مدیریت شهری و برنامه ریزی شهری بدون در نظر گرفتن نقش و مشارکت مردم کاری بس دشوار و ناموفق خواهد بود و موثر نبودن بسیاری از طرح های شهری که عدم رضایت شهروندان و استفاده کنندگان از این برنامه ها را در پی داشته، ناشی از این بی توجهی است. این روند، سیستمی شدن شهرها و نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری را روز بروز گسترده تر و پیچیده تر می سازد. چنانچه مدیریت و برنامه ریزی شهرها، خصوصاً شهرهای بزرگ و کلان شهرها بدون کاربرد شیوه های نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری سیستمی، غیر ممکن خواهد بود. دیگر نمی توان روند شهرها را بصورت سنتی کنترل کرد، زیرا در مسیر جهانی شدن و توسعه پایدار هر یک از اجزاء شهر بصورت یک حلقه از شبکه های پیچیده جهانی به یکدیگر متصل و وابسته هستند و ایجاد نقصان در هریک از این حلقه ها درکلیت سیستم نمود بارز می یابد. روش تحقیق ازنظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. نتایج تحقیق مبتنی بر آن است که می بایست برای برنامه ریزی بهتر این موجود درحال تحول، بصورت یک سیستم واحد و منسجم اقدام کرد تا بهترین روند را برای این سیر تکاملی تهیه کرد و نیز عوامل اصلی و پایه ایی را در مدیریت و برنامه ریزی شهری شناخت تا این روند بر یک پایه استوار بنا شود. لذا می بایست از مدیریت بخشی و غیر منسجم درشهرها که روند کنونی مدیریت شهری است پرهیز نمود، زیرا بسیاری ازمشکلات شهری و حتی روستایی که وابسته به شهر است، بسته به همین عدم برنامه ریزی و سیاست گذاری یکپارچه از کلان تا خرد و عدم انسجام مدیریت شهری، تداخل در برنامه ریزی و اجرا و موازی کاری ها و غیره است. این پژوهش بدنبال ارائه بهترین راه حل ممکن برای برون رفت از این وضعیت و رسیدن به بهترین شرایط ممکن است.

کلیدواژه ها:

مدیریت شهری ، مشارکت شهروندی ، برنامه ریزی