انواع مقرنس و مصادیق کاربرد آن در بناهای تاریخی پیش و پس از اسلام

تریینات در معماری شرق اهدا کننده ی حس زیباشناسی و میل به عروج انسان است، که با یک به هم پیوستگی هماهنگ از تناسبات عقلی، از طریق الگوهای هندسی همچون مقرنس، منعکس میگردد. با نگاهی به این هنر سنتی در میابیم که مقرنس صرفا تزییناتی فریبنده نیست بلکه علاوه بر آن، جاذبه ها و رموز مفهومی و نمادین و همچنین جنبه ی کاربردی نیز دارد. این جنبه ی کاربردی و هنری توأمان، را میتوان از ویژیگی های خاص هنر ایرانی اسلامی دانست. این قبیل آثار هنری علاوه بر رفع نیازهای زیباشناسی مخاطبان، دیدگان و ذوق انسان را نیز برای درک و فهم و زیبایی پرورش می دهد. این آرایه در کشور ایران پیش از اسلام در معماری ایران وجود داشته لیکن درخشش و کثرت استفاده از ان پس از اسلام با پیشرفت چشمگیری روبه رو شد. مقرنس ها اغلب نوعی تزیینات برجسته سه بعدی هستند که در خدمت تبدیل پلان مربع به گنبد میباشد. نظر به خاصیت انعطاف پذیری، این ارایه میتوانند در هر گونه ترکیب شکل گنجانیده و با درخشش و انعکاس نور، سطوح را از نظر دیداری معنویت بخشد. در راستای اهمیت و خصوصیت این تزیینات معماری خارق العاده در پژوهش حاضر انواع مقرنس و مصادیق کاربرد ان در دوره های مختلف تاریخی ایران باالاخص پس از اسلام میپردازد. مقرنس مثابه ی بلوری به طور صحیح در کالبد معماری ایران اسلامی تشکیل یافته است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تاریخی و روش جمع اوری اطلاعات کتابخانه ای و مراجعه حضوری به مراکز اسناد میباشد. نتایج حاصل انواع اشکال و مصالح تشکیل دهنده ی مقرنس و ارتباط معنی دار انها با محل کاربرد مقرنس در بنا و دوره های مختلف تاریخی اسلام را نشان میدهد.

کلیدواژه ها:

تزیینات معماری اسلامی ، مقرنس ، دوران تاریخی ، انواع مقرنس