بررسی تاریخی سازمان فضایی شهر شیراز با تأکید بر محور چهارباغ شمال شهر

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,006

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

IRANIESLAMI01_042

تاریخ نمایه سازی: 12 تیر 1395

چکیده مقاله:

ورود به شهر شیراز از سمت شمال، پس از گذر از تنگه الله اکبر و دروازه قرآن، با طی کردن محور چهارباغ ورودی صفوی میسر می شود. این محور با عبور از روی رودخانه شهر، توسط پل تاریخی علی ابن حمزه به دروازه اصفهان و سپس به بافت تاریخی و بازار شهر و نهایتا به جلگه شیراز وارد می شود. محور چهارباغ ورودی از میان اصلی ترین پهنه شکل دهنده سازمان فضایی شهر شیراز عبور می کند که به لحاظ تاریخی، خاطره ای، جغرافیایی، ذهنی، تفرجی و دسترسی، مهمترین محور در تمام دوران زندگی شهر بوده است. گواه این مطلب آثار و عناصر پایدار به جا مانده تاریخی در حاشیه این محور همچون گهواره دید، باغ های تاریخی جهان نما و نو، بقعه امامزاده علی ابن حمزه، پل تاریخی علی ابن حمزه و ...، به همراه متون ثبت شده در کتب تاریخی و سفرنامه های سیاحان، از شهر شیراز است.در این مقاله دو سوال مطرح است، اولاً جایگاه سازمان فضایی شهر در توسعه و استفاده فعال از اندام های اصلی شهر(علی الخصوص محور ورودی از شمال) چیست؟ ثانیاً نتیجه تغییر نقش این محور در سازمان فضایی شهر شیراز در دوره های مختلف تاریخی چه بوده است؟ توسعه معاصر شهر نقش اصلی و کلیدی محور چهارباغ شیراز را کم رنگ کرده و توسعه شهر، بی توجه به نقش اصلی این محور در جهات مختلف انجام شده است. درحالی که درک بهتر شهروندان از شهر، در گرو شناخت سازمان فضایی آن و داشتن تصویر ذهنی مشترک و تقریبا ثابتی در گذر زمان است. ایجاد تغییرات عمده و کم اهمیت کردن محورهایی از شهر که روزگاری نقش اصلی را در خوانش شهروندان از شهر ایفا می کردند، باعث مخدوش شدن ادراک شهروندان از شهر و ایجاد گسست در ادراک تاریخی و زنجیره وار شهر می گردد؛ درحالیکه رشد و توسعه شهر بر مبنای محورهای اصلی سازمان فضایی شهر ضامن پایداری آن و موجب خوانایی شهر در دوران مختلف تاریخی خواهد بود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا به بررسی ادبیات موضوع سازمان فضایی شهر و ابعاد ذهنی، ادراکی، خاطره ای، تاریخی، جغرافیایی و فضایی آن در توسعه شهر می پردازد و با تأکید بر اهمیت محور چهارباغ ورودی شیراز، ضمن تحلیل نقش این محور در دوره های تاریخی توسعه شهر – صفویه و قبل و بعد از آن- با استناد به متون تاریخی، سفرنامه ها و تحلیل آثار تاریخی به جا مانده در محدوده مورد مطالعه، به تبیین جایگاه و تغییر نقش محور مذکور در شهر شیراز خواهد پرداخت

کلیدواژه ها:

نویسندگان

رسول رفعت

کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران، نویسنده مسئول

سارا میرهادی

کارشناس ارشد معماری، دانشگاه شیراز

عماد کتابچی

کارشناس ارشد شهرسازی، گرایش برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسدپور، علی. بازشناسی محورهای چهارباغ شیراز. فصلنامه گزارش(95-88)، سال شانزدهم، ...
  • افسر، کرامت ... شهر شیراز، نظری اجمالی به شهرنشینی و ...
  • توسلی، محمود و بنیادی، ناصر. طراحی فضای شهری، جلد1. تهران: ...
  • حمیدی، ملیحه. استخوان‌بندی شهر تهران، جلد اول. تهران: معاونت فنی ...
  • زرکوب شیرازی. شیرازنامه. تصحیح: بهمن کریمی. تهران: انتشارات مطبعه روشنایی، ...
  • سرافراز، علی‌اکبر و تیموری، محمود. سازمان فضایی شهر بیشاپور، مجله ...
  • صانع، منصور. به یاد شیراز. به کوشش موسسه مطالعات تاریخ ...
  • صداقت کیش، جمشید. کهن ترین تصاویر فارس(تاقبل از پیدایش دوربین ...
  • طهماسبی، احسان. باغ نو شیراز و تغییرات آن در گذر ...
  • 1. کریمپور شیرازی، مرجان. رهیافت سیستمی در بازنده سازی بافت ...
  • کیانی، محمدیوسف. پایتخت های /ایران. تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی، ...
  • محمدی، علی. شیراز، بهشت ایران. شیراز: انتشارات _ جمشید، 1384. ...
  • منصوری، سیدامیر و همکاران. طرح پژوهشی" سازمان فضایی شهر" _ ...
  • منصوری، سیدامیر. دو دوره سازمان فضایی در شهر ایرانی: قبل ...
  • مهندسان مشاور نقش جهان پارس. فشرده /ی از مطالعات و ...
  • نصر، طاهره. جستاری در معماری و شهرسازی دوره زندیه. شیراز: ...
  • ویلبر، دونالد. باغ های ایران و کوشک های آن. ترجمه: ...
  • Hornby, A.S). Oxford Advanced Learners Dictionary of Current English, Oxford: ...
  • نمایش کامل مراجع