بررسی کالبدی تزئینات آینه کاری اماکن مذهبی از منظر؛ نقش،ترکیب ومفاهیم (نمونه موردی؛ حرم مطهر حضرت شاهچراغ)

هنر آینه کاری از هنر های سنتی ایران است که عمدتاً در تزئینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن مذهبی کاربرد دارد . بهره گیری از این هنر همواره در راستای تحقق بخشیدن به کیفیت معنوی بنای مذهبی و تجسم عالم مثال در اندیشه عرفا و هنرمندان ایرانی صورت گرفته است و همچون پلی ساحت قدسی و قلمرو انسانی را به یکدیگر پیوند میدهد و می توان گفت آینه هنر نور است و معنویت . در آینه کاری انسان به فروتنی میرسد زیرا تصویرش شکسته میشود ، برا همین منیت ها را از دست می دهد . آینه کاری اماکن مذهبی گونه ای دیوار نگاری به شمار می آید ولی به اعتبار ویژگی های؛ نقش، ترکیب، و مفاهیم با انواع دیگر دیوار نگاری در جهان متفاوت است . در حقیقت ما در آینه کاری اماکن مذهبی شاهد زبان تصویری ویژه ایی هستیم که از تعامل میان قطعات خرد شده آینه با نقوش هندسی شکل گرفته است . محتوای شکلی این عناصر را فرم های کوچک هندسی، سه گوش های منظم و فرم های ساده شده طبیعی تشکیل داده اند، که از نظر ظرافت دید در سه مجموعه اماکن مذهبی، باغ ها و خانه های سنتی دوره قاجار در شیراز مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است . از این رو با بهره جستن از روش توصیفی تحلیلی و با فنون جمع آوری اطلاعات کتابخانه ایی و میدانی به مطالعه پاره ایی از وجوه تزئینات آینه کاری می پردازیم . حاصل بررسی کالبدی در این پژوهش نشان می دهد که در خانه های سنتی قاجار این هنر به صورت آینه کاری روی گچ بر دیوار است، و در مکان های زیارتی آینه کاری به صورت پوشاننده کل سطح روی دیوار و سقف، و در باغ ها نیز آینه کاری به صورت پوشاننده کل سطح و دیوار و قسمتی از سقف کار شده است .

کلیدواژه ها:

شیراز ، حرم شاهچراغ ، آینه کاری ، هنر ، هنرسنتی ، قاجاریه