واکاوی جرم بغی در قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران

قانون مجازات اسلامی که در بخش کلیات در تاریخ 1370، به صورت آزمایشی تصویب شده بود، در سال 1392 با اعمال تغییراتی به صورت دائم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون شاهد نوآوری هایی است که پیش بینی جرم «بغی» ، از جمله آن ها است. مفهوم بغی که در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، مصداقی از جرم محاربه شمرده می شد، در قانون جدید مصوب 1392، از محاربه تفکیک شده و به عنوان یکی از جرایم موجب حد، در فصلی جداگانه، موادی را به خود اختصاص داده است. از نظر این قانون «گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند باغی محسوب و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می گردند». این مقاله در تلاش است تا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با گردآوری منابع از طریق روش کتابخانه ای، به این پرسش پاسخ دهد که نوآوری قانون گذار جمهوری اسلامی ایران درباره مفهوم فقهی بغی چیست؟ فرض این مقاله بر این است که قانون گذار در قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1392 به برخی از رفتارهایی مجرمانه در قانون پیشین ، شامل قیام مسلحانه در برابر حکومت اسلامی ، ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی و تهیه اسلحه و مواد منفجره برای این منظور یا ارائه امکانات مالی موثر به طراحان، هم چنین نامزد شدن برای یکی از پست های حساس حکومیت کودتا، که مصادیقی از جمر محاربه معرفی می شد ، عنوان جدید و مستقل «بغی» داده است. به منظور تبیین این موضوع، در ابتدا به مفهوم بغی و اهل بغی در لغت و فقه، شرایط تحقق بغی و نحوه برخورد با اهل بغی در متون فقهی پرداخته شده، سپس سیر تحول آن با توجه به دو قانون مجازات اسلامی مصوب 1370و 1392، مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

بغی ، باغی ، امنیت حکومت ، نوآوری ، قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1392