بررسی ساختارهای هندسی به کار رفته در معماری مسجد کبود تبریز

معماری مساجد در هنر ایرانی- اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد. هندسه دقیق مسجد کبود تبریز در طراحی و اجرا، هر محققی را به تامل وا می دارد که این بنا توسط معمار توانمندی به اجرا در آمده که الگویی از معماری ایرانی- اسلامی را به نمایش گذاشته است. تردیدها درباره ی شیوه ی معماری مسجد کبود تبریز، مربوط به هندسه پلان و ترکیب حجمی خاص آن است که باعث شده این بنا از دیگر نمونه های معماری مسجد در ایران متمایز باشد. بدین سبب برخی از محققان در پی شناخت تبار فرمی این مسجد، ریشه های آن را در هنر منطقه آناتولی جستجو و درنتیجه، معماری مسجد کبود را وامدار معماری عثمانی معرفی کرده اند. در پژوهش حاضر فرض بر این است که معماری مسجد کبود با وجود داشتن برخی شباهت ها به فرم مساجد منطقه ی آناتولی، طبق اصول معماری ایران ساخته شده است و به کمک روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش می باشد که اصول هندسی به کار رفته در معماری مسجد کبود تبریز چگونه است . نتایج پژوهش نشان می دهد بنای مسجد کبود، از نظر فرم به برخی آثار معماری عثمانی شباهت هایی دارد. با این حال نکته مهمی که وجود دارد، آن است که بنای مسجد کبود از نظر ساختاری، تماما بر پایه اسلوب مهندسی ایرانی، آفرینش کالبدی یافته است. شیوه معماری این بنا اگر چه باب جدیدی در طراحی مسجد در معماری ایران گشود، لیکن نتوانست اشتیاق معماران بعدی را برای تکرار فرم آن برانگیزد.

کلیدواژه ها:

ساختارهای هندسی ، معماری ایرانی- اسلامی ، معماری مساجد ، مسجد کبود