انطباق اصول رشد هوشمند با شرایط شهری ایران: توسعه کالبدی – فضایی شهر قزوین

اجرای برنامه های توسعه در دهه 1970 ، چه آگاهانه و چه غیر آن، به معضلات محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی منجر شد. در پاسخگویی به این مسائل و بحران ها رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح گردید که یکی از آنها رویکرد رشد هوشمند ( Smart Growth) است. در این مقاله به رویکرد مذکور در تعامل با شرایط شهری ایران پرداخته شده و امکان بک ارگیری اصول مطرح در این رویکرد در شهر قزوین به عنوان نمونه موردی مورد سنجش قرار گرفته شده است. دیدگاه رشد هوشمند یکی از دیدگاه های نوین در مفهوم مدیریت رشد است که در برابر الگوی گسترش حومه شهرها در ایالات آمریکا مطرح شده و اصولی را برای توسعه متراکم و توسعه مجدد نواحی درون شهری و کاهش گسترش بی رویه شهرها مطرح می کند. عناصر اصلی سیاست های رشد هوشمند که در بخش های برنامه ریزی، حمل و نقل، توسعه اقتصادی، مسکن، توسعه اجتماعی و حفاظت از منابع طبیعی تقسیم شده اند با تاکید بر جنبه کالبدی چارچوب نظری این مقاله را تشکیل می دهد. شهر قزوین یکی از شهرهایی است، که در دهه های اخیر با پدیده گسترش پراکنده شهری روبرو بوده است. یکی از علل اصلی توسعه پراکنده در این شهر پیشنهادات طرح تفصیلی سال 1373 می باشد که به موجب آن بخش زیادی از اراضی کشاورزی اطراف شهر در داخل حریم شهر قرار گرفته و به موجب گرایش گسترش شهر به سمت بخش شمالی شهر، مشکلات زیادی را در شهر موجب شده است. اصول رشد هوشمند در ابعاد مختلف نظام برنامهریزی شهری قزوین، بالاخص در نظام برنامه ریزی کاربری زمین، حمل و نقل، مسکن و اقتصاد شهری قابل تامل است. تاکید بر توسعه دروی و عمودی، توزیع متناسب و مختلط خدمات در محلات شهری، ارتقاء شبکه حمل و نقل عمومی و ساماندهی پیاده راه ها از جمله راهکارهای پیشنهادی برای این شهر می باشد.

کلیدواژه ها:

رشد هوشمند ، توسعه کالبدی ، گسترش پراکنده شهری ، شهر قزوین