بررسی رسوب گذاری در دریاچه سد انحرافی خیرآباد

پدیده های فرسایش و رسوب گذاری اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و زندگی انسان دارند. اثر اساسی رسوب گذاری در مخزن یک سد بر کاهش ظرفیت ذخیره ای مخزن ظاهر می گردد و فقط آن مقدار از ذخیره سدها در بالای حجم مرده رسوبات بعنوان ذخیره مفید تلقی می شود. لذا اهمیت موضوع و پیچیدگی آن ایجاب می نماید که برای هر سد، مطالعات جامعی دراین خصوص صورت گیرد. عدم اطلاع از وضعیت رسوب گذاری در مخزن سد و پیش بینی روش های کنترل آن، موجب کاهش عمر مفید سد و اتلاف سرمایه های عظیم ملی می گردد. امروزه یکی از ابزارهای مهم جت بررسی روند رسوب گذاری در مخازن سدها و رودخانه ها استفاده از مدل های ریاضی مبتنی بر تحلیل معادلات حاکم بر پدیده های موثر در انتقال، توزیع، ته نشینی و آبشستگی رسوب بنا شده اند. مدل مورد مطالعه سد انحرافی خیرآباد می باشد که این سد در 90 کیلومتری شمال اهواز و در مجاورت روستای خیرآباد قرار دارد که دسترسی به آن از مقابل شهرستان الوان (عبدالخان) در مجاورت جاده اهواز اندیشمک و از طریق جاده روستاهای حسین مشلوش و حسین غلیم میسر است. در اثر عدم کارایی دریچه ها و همچنین عدم بهره برداری منظم رسوبات از بالادست تا ورودی آبگیرها و همچنین بخش زیادی از مخزن سد را در بر گرفته است که باعث می شود هم حجمی از مخزن اشغال شود و هم پس از تعویض دریچه ها، باعث خوردگی دریچه ها خواهد شد. در این تحقیق با استفاده از مدل عددی CCHE2D به شبیه سازی سد انحرافی خیرآباد پرداخته شد که نتایج جریان و الگوی رسوب گذاری قابل قبولی بدست آورد. از نتایج می توان دریافت ته نشینی رسوبات در مخزن تابع سرعت جریان می باشد. عمده رسوب گذاری در سمت راست مخزن بوده که باعث پیدایش خشکی هایی شده است. کمترین میزان رسوب گذاری در خط القعر مخزن می باشد، که با توجه به سرعت بالاتر ( حدود 0.8 متر بر ثانیه ) می باشد. با مقایسه نتایج رسوب گذاری با اطلاعات برداشت شده از مخزن می توان به دقت بسیار بالای شبیه سازی پی برد.

کلیدواژه ها:

سید ، خیرآباد ، هیدرولیک جریان و رسوب ، شبیه سازی ، رسوب گذاری ، CCHE2D