شاخص های تحمل و حساسیت به تنش و کارایی آنها در غربالگری ژنوتیپ های گندم بهاره در شرایط تنش گرمای انتهای فصل

تعداد 123 ژنوتیپ شامل 23 رقم ایرانی و خارجی و 07 لاین پیشرفته در قالب طرح آلفا لاتیس در دو تکرار و در دو شرایط کشت بهنگام و کشت دیرهنگام در هنرستان کشاورزی امام خمینی (ره) علی آباد کتول ارزیابی شد.کشت بهنگام در تاریخ 32 آذر ماه و کشت دیرهنگام در تاریخ 12 اسفند ماه انجام شد. بذرها از موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور و موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر تهیه شد. ژنوتیپ ها توسط نرم افزار GENDEX در دو تکرار در ردیف ها و ستون ها قرار گرفت. هر واریته در سه خط به طول 1 متر و فاصله خطوط 7/2 متر کشت شد. کرت براساس تراکم 278 بوته در متر مربع کشت شد. عملیات کاشت برای هر دو محیط یکسان و بصورت دستی انجام شد. به منظور جلوگیری از وقوع تنش خشکی و ادغام اثر این دو تنش تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک رطوبت مزرعه با آبیاری کنترل شد. با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی، شاخص های تحمل به دو مولفه تبدیل شدند که 98/7 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. مولفه ی اول که 53/3 درصد از واریانس کل را توجیه کرد با عملکرد در شرایط تنش و فاقد تنش به ترتیب همبستگی برابر با 0/86 و 0/71 داشت. مولفه ی دوم که 45/4 درصد از واریانس کل را توجیه کرد با عملکرد در شرایط تنش و فاقد تنش به ترتیب همبستگی برابر با 0/69- و 0/5 نشان داد. سپس ژنوتیپ ها براساس امتیاز فاکتورهای F1 و F2 در پلات پراکندگی قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

بای پلات ، تنش گرما ، شاخص تحمل ، غربالگری ، گندم