نقش نماتد گره ریشه (Meloidogyne spp.) در بروز بیماری زوال انگور در شهرستان خلیل آباد

بیماری زوال مو در سال های اخیر بعنوان یکی از عوامل تخریب و از بین رفتن تاکستان های برخی استان های مهم کشت مو از جمله استان خراسان رضوی در کشور مطرح می باشد. در مورد علت و ماهیت دقیق این عارضه اطلاعات چندانی در دسترس نیست. در این تحقیق دخالت نماتدهای انگل گیاهی در بروز این عارضه در شهرستان خلیل آباد (استان خراسان رضوی) مورد بررسی قرار گرفت. طی بازدیدهایی در سال 1397 از تاکستان ها، تعداد 17 نمونه خاک و 19 نمونه ریشه از باغات با علائم زوال مو در دو نوبت در ماه های مرداد و مهر جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، نماتدها با استفاده از روش تکمیلی الک و سانتریفوژ و سینی وایت هد جداسازی شد و سپس تثبیت و انتقال آنها به گلیسیرین صورت گرفت. نتایج بررسی ها وجود نماتد گره ریشه (Meloidogyne spp.) در ریشه ها و خاک های جمع آوری شده را به اثبات رساند. علائم درختان انگور آلوده به نماتد گره ریشه بصورت گره گره شدن ریشه های فرعی بود. این گره ها کوچک و بصورت منفرد یا پشت سرهم بودند. بیشترین درصد فراوانی آلودگی ریشه درختان در نوبت دوم نمونه برداری با میزان 71/43 درصد ثبت گردید. شاخص گال و تعداد کیسه ی تخم نماتد گره ریشه نیز در نمونه های ریشه جمع آوری شده از باغات انگور محاسبه گردید. شاخص گال از درجه صفر تا سه متغیر بود و در نوبت دوم نمونه برداری بیشترین شاخص گال (کد نمونه 17-P4) با عدد سه ثبت گردید. بیشترین تعداد کیسه تخم نیز در این نوبت با 50 عدد کیسه تخم در پنج گرم ریشه (کد نمونه 18-P4) شمارش گردید. همچنین بیشترین جمعیت نماتد گره ریشه در خاک مربوط به نمونه برداری دوم و به میزان 50 عدد لارو سن دوم نماتد در 250 سانتیمتر مکعب خاک و متعلق به نمونه کد 13-P4 بود. با توجه به تائید آلودگی باغات به نماتد گره ریشه (Meloidogyne spp.) احتمال آن وجود دارد که این نماتد در گیاه انگور باعث علائم هوایی زوال چون زردی، کم رشدی و کوتولگی گردد.

کلیدواژه ها:

تاکستان ، زردی ، زوال ، شاخص گال ، نماتد