مروری بر ادبیات استراتژی توسعه آبیاری تحت فشار و تاثیر آن بر هیدرولوژی حوضه ها

بزرگترین مصرف کننده آب بخصوص در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بخش کشاورزی است، لذا توجه ویژه به بهره وری آب مصرفی در این بخش جزء اساسی ترین راهبردهای توسعه و پیشرفت تمام کشورهاست. در این میان بهبود روشهای آبیاری برای افزایش بهره وری یکی از بحث های چالش برانگیز در بخش مدیریت آب میباشد. تغییر شیوه های آبیاری از سنتی سطحی به نوین تحت فشار مزایای بسیاری برای جوامع کشاورزی از جمله صرفه جویی در آب، انرژی و کار را فراهم میکند که مکمل توانایی کشاورز برای افزایش عملکرد تولید محصولات هستند. در اغلب مطالعات موردی متوسط بازده آبیاری از حدود 50%تا705 پس از تبدیل از آبیاری سطحی به بارانی افزایش یافته است. در حالی که بهبود در بهره وری آبیاری در هنگام تغییر از آبیاری سطحی به تحت فشار به خوبی مستند شده است، ولی اثرات این تغییر روش برای حوضه ها به خوبی شناخته شده نیست. تمرکز این مطالعه بر مرور ادبیات موجود در بررسی اثرات تغییر شیوه های آبیاری بر روی هیدرولوژی رودخانه حوضه هاست. تغییر روش آبیاری بر اجزای هیدرولوژیکی حوضه های آبی تاثیر میگذارد. بررسی، مطالعه و شناسایی این اثرات از اهمیت بسیار زیادی مخصوصا در کشورهای خشک و نیمه خشک مانند ایران دارد که در شرایط نامساعد وضعیت منابع آبی قرار دارند. تاثیر در زمان بازده آبیاری، جریان بازگشتی، مجموع جریان سالیانه رودخانه، کاربری اراضی، عملکرد محصولات کشاورزی، کیفیت آب سطحی و زیرزمینی، و سطح آب سفره های آب های زیرزمینی تحت تأثیر تغییر سیستم های آبیاری در سطح حوضه است. نتایج این مطالعه میتواند در تصمیم گیری های درست مدیریت منابع آب در سطح حوضه های آبریز بحران زده مانند حوضه آبریز دریاچه ارومیه مفید واقع شود

کلیدواژه ها:

آبیاری تحت فشار ، آبیاری سطحی ، بهره وری آب ، سیستم آبیاری ، حوضه آبریز مدیریت منابع آب در سطح حوضه