اثر کود نیتروژن در برخی شاخص های کیفی گلوتن گندم و حساسیت زایی آن در انسان

بیماری سلیاک منتسب به دریافت پروتیین گلوتن از غلات اصلی به ویژه گندم، یکی از رایج ترین حساسیت های غذایی محسوب میگردد. برای درمان این بیماری داروی خاصی تولید نشده تنها معالجه موثر این بیماران، رژیم غذایی بدون گلوتن در تمام عمر بیمارمیباشد.به همین منظورآزمایشی مبنی بر تاثیر کود نیتروژن بر برخی شاخص های کیفی گلوتن گندم و حساسیت زایی آن در انسان صورت گرفت.آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و 4سطح مختلف کود نیتروژن( شاهدN1= ،60کیلوگرم در کتاره N2= ،120کیلوگرم در هکتارN3= و180کیلوگرم در هکتار ( N4= به صورت سه تقسیط در سال زراعی 1392-93 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید.در این مطالعه صفت کمی اندازه گیری شده وزن هزاردانه و صفات کیفی شامل: درصد پروتیین، حجم رسوب زلنی، درصد گلوتن مرطوب و شاخص گلوتن بودند. نتایج بررسی تجزیه واریانس نشان داد شاخص گلوتن بین اثر متقابل ترکیبات تیماری ارقام در کود نیتروژن اختلاف معنی داری مشاهده میشود.نتایج مقایسه میانگین ارقام گندم در صفت وزن هزار دانه نشان داد ارقام پارسی وسرداری به ترتیب با میانگین وزن هزار دانه 37/5 و 36/2 در گروه مشابهی قرار گرفته اند و اختلاف معنی داری را با ارقام تجن و کرج نشان دادند. ترکیب تیماری پارسی-1 دارای بالاترین مقدار میانگین و ترکیب تیماری پارسی 1/5 – کمترین مقدار میانگین را برای صفت شاخص گلوتن نشان دادند. رقم پارسی دارای تغییرات شدید نسبت به مقدار کود نیتروژن مصرفی در صفت شاخص گلوتن میباشد و این موضوع میتواند برای تحقیقات آتی مورد توجه بیشتر قرار گیرد. نتایج آزمایش حساسیت پوستی به گلوتن گندم در انسان نشان داد که گندم تجن با شاخص گلوتن 62 بالاترین میزان آلرژی و کمترین میزان را شاهد و گندم تجن با شاخص گلوتن 3 را در بین افراد آزمایش شونده داشته اند.

کلیدواژه ها:

گندم ، گلوتن ، سیلیاک و کود نیتروژن