مروری بر خواص سطحی و آماده سازی سطحی آلیاژ حافظه دار نیکل- تیتانیم جهت کاربردهای پزشکی

آلیاژ حافظه دار نیکل -تیتانیم دارای خواص منحصر به فردی نظیر سوپر الاستیسیتی و حافظه داری بوده و مادهای مناسب جهت کاربردهای پزشکی می باشد. با این حال، وجود درصد بالای نیکل در این آلیاژ (بالای 50 درصد ) و سمی بودن این عنصر برای بدن انسان نگرانی مهمی به شمار می رود. در این آلیاژ همانند آلیاژهای پایه تیتانیم، لایه پسیو اکسید تیتانیم (رتیل) تشکیل می گردد، که از آزاد شدن نیکل به محیط ممانعت می کند، با این وجود در آلیاژهایی که سطح آنها آماده سازی نشده است، لایه فوق بسیار نازک و ناپایدار بوده و احتمال نفوذ نیکل به صورت مولکولی از این لایه به محیط اطراف وجود دارد . همچنین پا سخ بیولوژیکی به یک ماده ایمپلنت شده در بدن نیز مستقیماً به خواص سطحی آن نظیر ترکیب شیمیایی، بلوری بودن، هتروژن بودن، زبری و ترشوندگی برمی گردد. از آنجایی که جهت کاربرد مناسب این آلیاژ در صنعت پزشکی به ماده ای نیاز داریم، که علاوه بر کمترین میزان رهایش نیکل از آن در محیط های فیزیولوژیکی، بهترین پاسخ بیولوژیکی در بدن را نیز دارا باشد،آماده سازی سطح این آلیاژ بسیار حائز اهمیت است . به همین دلیل امروزه در دنیا تحقیقات زیادی روی آماده سازی سطحی و پوشش دهی سطحی این آلیاژ در حال انجام است . در این مقاله ابتدا مروری بر خواص سطحی این آلیاژ انجام گرفته است و سپس فرآیندهای آماده سازی سطحی و پوشش دهی نظیر سطوح اکسیدایز شده، پسیو شده، استفاده از منابع انرژی و بخارهای شیمیایی جهت آماده سازی سطح، عملیات کاشت یونی، سطوح بیواکتیو و ... که در تحقیقات اخیر انجام گرفته اند، بررسی و مرور گردیده است . همچنین میزان کارآیی هر فرآیند و عملیات سطحی بر عملکرد این آلیاژ بررسی و ارزیابی شده است.

کلیدواژه ها:

آلیاژ حافظه دار نیکل-تیتانیم ، زیست سازگاری ، ایمپلنت ، آماده سازی سطحی ، اکسیداسیون ، لایه پسیو ، نیکل ، پوشش دهی