معنا و مفهوم شهروندی و تاریخچه آن

شهر و شهروند از مهم ترین مفاهیم اجتماعی سیاسی است که همواره در طول تاریخ راه پر فراز و فرودی پیموده و از طرف متفکران و صاحب نظران علاقمند به مسایل اجتماعی از ادوار باستان تا کنون مورد بحث و چالش قرار گرفته است. با گسترش شهرنشینی هر روز شاهد افرادی هستیم که به نوعی خود را از روستاها جدا کرده و به شهرها نزدیک می شوند. در نگاه اول واژه شهرنشین برای عده زیادی از شهروندان بسیار زیبا و برای بعضی ها نوعی پرستیژ به شمار می آید. اما این که تا چه حد توانسته ایم شهروندان را با قوانین و حقوق متقابل افراد در قبال یکدیگر در یک زندگی شهری آشنا کنیم جای بسی سوال و تامل دارد. شهرنشینی و مدنیت که نوع تکامل یافته زندگی اجتماعی است با محدودیت های اجتماعی زیادی مواجه است. نحوه و شکل زندگی در شهر امر طبیعی و ذاتی نیست و مساله تعلیمی و آموزشی است که دارای دو طرف است از یک سو مدیران و مسیولان شهری عهده دار تعلیم دایم زندگی شهری هستند و از سوی دیگر شهرنشینان مکلفند برای ادامه حیات مطلوب در شهر فرهنگ شهرنشینی را بیازموزند و فرزندان خود را با محدودیت های ناشی از فرهنگ آشنا سازند. رسانه ها از جمله تلویزیون، بروشور، کتاب، نشریات، نرم افزار، پایگاه اینترنتی، کتابچه های آموزشی و ... نقش مهمی را در بالا بردن فرهنگ شهروندی دارند. سازه شهروندی در بردارنده مجموعه حقوق و تکالیفی است که اعضای جامعه نسبت به یکدیگر، نهادها و جامعه دارند. مقاله حاضر، به دنبال تعریف درستی از شهر و شهروند است و همچنین بیان حقوق و وظایف شهروندی که اهمیت و جایگاهشان در نظام اجتماعی از مسایل و دغدغه هایی است که محور بحث بسیاری از جامعه شناسان و تحلیل گران اجتماعی می باشد.

کلیدواژه ها:

شهر ، شهروند ، حقوق شهروندی ، شهرنشینی ، حقوق بشر ، تابعیت