امکان سنجی توانمندسازی محله های اسکان غیررسمی از طریق افزایش سرمایه اجتماعی مطالعه موردی: محله باباییان در شهر زاهدان

اسکان غیررسمی همواره در طول چند دهه اخیر چالش اصلی شهرها بوده است که مشکلات زیادی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در کلان شهرها به همراه داشته است. بعد از تجربیات مختلف، آنچه که اکنون توسط سازمان های بین المللی توصیه شده، رویکرد توانمندسازی است که به جای حمایت های مالی، بر توانمندسازی سکونت گاه های غیررسمی با تاکید بر ماهیت درونزایی حل مشکل استوار شده است. این پژوهش توانمندسازی(کالبدی، اقتصادی، اجتماعی) در محله ی باباییان که اولین محله ی حاشیه ای شهر زاهدان می باشد را از طریق افزایش سرمایه اجتماعی(مشارکت، اعتماد، همکاری) مورد بررسی قرار داده است. جامعه ی آماری پژوهش، ساکنان بالای 18 سال این محله است که با روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران، 200 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گرد آوری داده ها پیمایشی است. داده های به دست آمده از طریق پرسشنامه، با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله از آزمون T- test تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص مشارکت در بعد(کالبدی، اقتصادی)، شاخص اعتماد در بعد(کالبدی، اجتماعی)، شاخص همکاری در بعد(کالبدی، اقتصادی، اجتماعی) در شرایط بالاتر از حد متوسط قرار دارند و این شاخص ها در وضعیت قابل قبولی قرار دارند. شاخص اعتماد در بعد(کالبدی )در حد متوسط قرار دارد. و شاخص مشارکت در بعد اجتماعی و اعتماد در بعد اقتصادی در شرایطی پایین تر از حد متوسط قرار دارند. همچنین ارتباط معناداری بین تمام شاخص ها و ابعاد توانمندسازی وجود دارد. به طوری که شاخص همکاری در بعد کالبدی با ضریب همبستگی 940/0 و سطح معناداری 000/0 بیشترین همبستگی و شاخص مشارکت در بعد کالبدی با ضریب همبستگی 909/0 و سطح معناداری 000/0 در رتبه ی دوم همبستگی و شاخص اعتماد در بعد اقتصادی با ضریب همبستگی 670/0 و سطح معناداری 000/0 در رتبه آخر همبستگی قرار دارد. با توجه به نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که محله باباییان از سرمایه اجتماعی لازم برای توانمندسازی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، توانمندسازی ، اسکان غیر رسمی ، محله باباییان ، شهر زاهدان