بررسی مقایسه ای کیفیت رعایت اخلاق نشر در راهنمای نویسندگان مجلات دارای رتبه علمی پژوهشی از کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور در سال های 90 و 93

مقدمه انتشار مقاله ای با رعایت کامل ملاحظات اخلاقی، ایده آل همه سردبیران است. یک راهنمای کامل نویسندگان می تواند از بسیاری از خطاهای اخلاق نشر پیشگیری کند .در این زمینه کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور تلاش های مهم با اثرات قابل ملاحظه ای در کیفیت این نشریات داشته است. لذا این مطالعه باهدف ارزیابی مقایسه ای کیفیت رعایت اخلاق نشر در راهنمای نویسندگان مجلات علمی پژوهشی کشور در سال های 90 و 93 انجام شد.روش بررسی برای تعیین میزان تغییر رعایت اصول اخلاق نشر در راهنمای نویسندگان مجلات علمی پژوهشی کشور (نشریات دارای رتبه علمی پژوهشی از کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور) از پرسشنامه استفاده گردید. پرسشنامه مذکور از راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی منتشر شده توسط کمیسیون نشریات استخراج، و اعتبار و اعتماد آن تایید شد. کلیه مجلات معتبر علمی پژوهشی علوم پزشکی (198 مورد در سال 91 و 351 مورد در سال 93) وارد مطالعه شدند. راهنمای نویسندگان مجلاتی که دسترسی به آنها به صورت آنلاین وجود داشت، مورد بررسی قرار گرفتند. از آزمون کای دو برای بررسی نتایج استفاده شد.یافته ها از میان 160مجله مورد بررسی در سال 90، 76 مجله(47.5 درصد) به زبان انگلیسی و 84 مجله(52.5درصد) به زبان فارسی بودند. این تعداد در سال 93 به 351 مجله، 199 مجله(56.7 درصد) به زبان انگلیسی و 153 مجله (53.3 درصد) به زبان فارسی افزایش یافت. از بین 15 آیتم مورد بررسی، بیشترین موارد رعایت شده در رابطه با ذکر موارد مرتبط اخلاق نشر توسط نشریات شامل انتشار هم پوشان (85 درصد) و مسیولیت پاسخگویی نویسندگان (83.75 درصد) در سال 90 و هدف و زمینه انتشار (98.48 درصد) و انتشار هم پوشان (90.24 درصد) بود. همچنین کمترین موارد رعایت شده شامل قوانین مربوط به درج آگهی (1.25 درصد) و معیارهای نویسندگی (15 درصد) در سال 90 و قوانین مربوط به درج آگهی (1.83 درصد) و رعایت حریم رازداری (28.05 درصد) در سال 93 بود.نتیجه گیری در مقایسه 15 آیتم مورد بررسی در دو سال، ارتباط معناداری بین هدف و زمینه، معیارهای نویسندگی، فرم تعهدنامه، ارسال همزمان، مسیولیت پاسخگویی نویسندگان، تعارض منافع، رعایت حریم رازداری و فرایند داوری مشاهده گردید (001/0p<).

کلیدواژه ها:

اخلاق نشر ، نشریاتعلمی پژوهشی ، علوم پزشکی ، COPE